ص

صابِئَه

-يكى از فرق مذهبى ايران باستان و نواحى ايران است و قبلا بيان شد كه صبوة در مقابل حنيفه بود كه ميل از حق بباطل بود و حنيفه ميل از باطل به حق بود مدار مذهب ابنان تعصب بروحانيان است چنانكه مدار مذهب حنفاء تعصب به انسان جهانى بود صابئيان گويند مذهب ما بر اساس اكتساب است و حنفاء گويند بر اساس فطرت است.

(رجوع به شهرستانى ضميمۀ ابن حرم ص 94-96 شود) مذهب اينان اين بود كه براى جهان خدايى است حكيم و مقدس از نام و نشان و ما بايد بدانيم كه از رسيدن به جلال و جبروت او ناتوانيم و بايد واسطۀ گزينم آن وسائطى كه بدو نزديك‌اند و آن وسائط روحانيات بود كه پاك و مقدس‌اند از مواد جسمانى و قواى جسمى و منزه‌اند از حركات و جنبش‌هاى مادى.

و منزه‌اند از تغييرات زمانى و به طهارت و پاكى ذاتى آفريده شده‌اند و بر تقديس و تسبيح خلق شده‌اند هيچ گاه از اوامر خدا گردن نه‌پيچند و گويند ما را معلم اول ما يعنى عاديمون و هر مس باين امر راهنمائى كرده است و ما بواسطۀ آنها و بانها تقرب جوئيم و اين روحانيات ارباب و خدايان ما بوند و شفيع ما بوند و بر ما است كه نفوس خود را پاك گردانيم از آلودگيهاى شهوات و اخلاق خود را مهذب گردانيم از علايق شهويه و غضبيه تا آنكه ما بين ما و روحانيت تناسبى حاصل شده و بتوانيم حاجات و نيازمنديهاى خود را از آنها بخواهيم و بدين جهت متوسل به نماز و روزه و قربان شوند و بادعيه و اوراد و از كار روى آورند و گويند انبياء نيز بمانند ما بوند و همنوع ما هستند و هم شكل ما بوند مى‌خورند و