شهيد

-(اصطلاح عرفانى)آنكه در پرتو تجليات معشوق مندك شود.

يوسف رازى گويد:

«من عشق فعف و كتم ثم مات فهو شهيد» (از طبقات ص 186).

مولوى گويد:

من شهيد عشقم و پر خون كفن خون بها اندر كفن مى‌آيدم
بر سرم نه آن كلاه خسروى كانچنان شيرين ذقن مى‌آيدم
و شهيد در اصطلاح فقهى كسى را در اسلام شهيد گويند كه در معركۀ قتال و جهادى كه بامر نبى يا نائب خاص او باشد كشته شود و بر غريق،مبطون و....نيز اطلاق شده است و شهيد در اصل از شهود است يعنى حضور يا از شهادت است ببصر و بالجمله كسانى كه در راه خدا كشته ميشوند شهيد گويند يا از جهت آنكه ملائكه نزد آنها حاضر شوند يا از جهت حضور روح آنها نزد حق.

(از كشاف ج 1 ص 814).

شَىء

-(اصطلاح فلسفى)شىء يعنى چيز.فلاسفه لفظ شىء و وجود را مساوق و مساوى ميدانند و آنچه لفظ شىء بر آن اطلاق ميشود لفظ موجود نيز بر آن اطلاق ميگردد.

(تفسير ص 451،721،106-اسفار ج 1 ص 197-ج 3 ص 157-شفا ج 2 ص 295)

شُهرَت

-(اصطلاح اصولى است) شهرت در فتوى را نيز بعضى حجت ميدانند و آن عبارت است از آنكه مشهور فقها بر آن فتوى دهند و بالجمله بر مساله فتوا دهند.(از رسائل ص 61).

الشَّيبانيَّه

-(كلامى)از فرق خوارج از ثعالبه‌اند اين گروه پيرو شيبان خارجى‌اند كه در زمان ابو مسلم خراسانى خروج كرد و قائل به مشيت خداى بود و ساير ثعالبه او را تكفير كردند بدليل همكارى او با ابو مسلم سردار عباسيان (از مختصر الفرق ص 86).

شَياطينُ الإنس

-(اصطلاح اخلاقى) اهل آراء فاسده كه بدان اخلاق و آراء انس يافته و اتباع و پيروان خود را به اخلاق و آراء پست و فتنه‌انگيزى تشويق و ترغيب نمايند.

(از اخوان ج 4 ص 58)

شَيخ

-(اصطلاح اهل درايه و عرفان) و كسى است كه بسن پيرى رسيده باشد و يا كسى است كه سن او از 40 سال متجاوز باشد و برخى از 50 تا آخر عمر را شيخ گويند يا از 50 تا 80 را و اطلاق به كثير العلم،رئيس طائفه كه كثير العيال است و كثير المال و كثير الولد و استاد شود و در اصطلاح خاص كسى است كه مستند حديث باشد و شيخان نزد فقهاء تسنن ابو حنيفه و ابو يوسف‌اند.

نزد عرفا انسان كامل است كه در علوم شريعت و طريقت و حقيقت كامل شده باشد.

كاشانى گويد:مراد از شيخى،درجۀ نيابت نبوت است و شيخ نايب نبى است و بايد در مريد تصرف كند و آينۀ دل او را صاف كند و از زنگ هواى طبيعت زدوده كند.

مقام شيخ مقامى است برتر كه در آن مقام هر چه خواهد شود.

مولوى گويد:

كاين دعاى شيخ نى چون هر دعاست
در حديث است كه: