و در منطق مقابل حمليه است و آن بر چند نوع است و بهر حال قضيه شرطيه قضيه‌ايست كه حكم در آن معلق بر شرطى باشد مثال«ان كانت الشمس طالعه فالنهار موجود»و مقابل قضيۀ حمليه است رجوع شود به قضيه شرطيه.

(از دستور ج 2 ص 210)

شَرطيّات

-(اصطلاح منطقى)شرطيات در مقابل حمليات است و آنها قضايائى هستند كه حكم در آنها معلق به حصول امورى ديگر باشد رجوع به حمليه و حمليات و قضاياى شرطيه شود.

(از ش ص 114)

شَرطيَّۀ مُتَّصِلَة

-(اصطلاح منطقى) قضيه شرطيه متصله قضيه‌ايست كه حكم در آن بر اتصال حصول نسبت امرى باشد بر فرض وقوع امرى ديگر مثال«اگر آفتاب بر آيد روز روشن باشد»در مقابل شرطيه منفصله كه حصول حكم منوط بعدم حصول امرى است مانند«اين عدد يا زوج است يا فرد»كه زوج بودن معلق بر فرد نبودن است و بالعكس رجوع به قضيه شرطيه شود.

(از اساس الاقتباس ص 69)

شَرطيَّه مُنفَصِلَة

-(اصطلاح منطقى) رجوع به شرطيه متصله و قضيه شرطيه شود.

شَرع

-(اصطلاح كلامى)بفتح شين مشرعة الماء يعنى محلى كه از آن توانند بآسانى آب نوشند و شريعت نيز بدين معنى است و شرع آنچه را خداى متعال تشريع كرده است براى بندگانش از احكام گويند و شرع را دين و ملت هم خوانند احكام شرع را از آن جهت كه املاء و كتابت كنند ملت نامند و از جهت آنكه مشروع است شرع نامند و شريعت و ملت اضافت به نبى شوند گويند ملت رسول(ص)و شريعت...(از كشاف ص 835) و بالاخره قوانين و اصول مذاهب را گويند شرايع مختلف هر يك با اصول و موازين مدنى و اخلاقى خود براى اصلاح جوامع بشرى پديد آمده‌اند.

مولانا گويد:

گر نكردى شرع افسون لطيف بر دريدى هر كسى جسم حريف
شرع بهر رفع شر رائى زند ديو را در شيشۀ حجت كند.

از گواه و از يمين و از نكول تا به شيشه در رود ديو فضول
شرع را همچون ترازو دادن يقين كه بدو خصمان رهند از مكر و كين
گر ترا زو نبود آن خصم از جدال كى رهد ازو هم و حيف احتيال
شرع بهر زندگان و اغنيا است شرع بر اصحاب گورستان كجا است
شرع بى‌تقليد مى‌پذيرفته‌اند بى‌محك آن نقد را نگرفته‌اند
حكمت قرآن چو ضال مؤمن است هر كسى در ضاله خود موقن است.

شَرعيّات

-(اصطلاح كلامى)در مقابل عرفيات و عقليات است چنانكه گويند نهى در شرعيات مفيد حرمت است.

(توضيح ص 409).

شَرَف

-(اصطلاح هيوى و نجومى) اهل احكام نجوم از حلول كواكب در هر يك از بروج و اجزاى آن ادراك تأثيرات سعد و نحس كرده‌اند و از اين جهت اعتباراتى نموده‌اند از آن جمله شرف،هبوط.