انسان و ساير حيوانات است.

(از دستور ج 1 ص 292).رجوع به جنس شود.

جُزءِ عَمَلى

-(اصطلاح فلسفى)و منظور عقل عملى است.

(رجوع شود به ترجمۀ آراء اهل مدينه ص 269 و رجوع به عقل عملى شود).

جُزءِ لا يَتَجَزّى

-(اصطلاح فلسفى و كلامى)جزء لا يتجزى يعنى جزئى كه قابل تجزيه و تقسيم نيست كه جواهر فرد هم ناميده‌اند و كسانى كه مانند ذيمقراطيس قائل باجزاء لا يتجزى شده‌اند گويند اجسام مركب از عدۀ زيادى از اجزاء است بعضى از فلاسفه اجسام را متصل واحد نمى‌دانند و كسانى كه قائل بجزء لا يتجزى نمى‌باشند گويند اجسام متصل واحدند و بطور بى‌نهايت قابل تقسيم‌اند در مقابل پيروان جزء كه ميگويند:جزء جوهرى است ذو وضع و قبول قسمت نمى‌كند نه قطعا و نه هما و نه فرضا.

توضيح آنكه جسم نزد متكلمان مركب از اجزاء لا يتجزى بوده و نزد حكماء مركب از ماده و صورت ميباشد متكلمان گمان كرده‌اند كه قول به هيولى مستلزم قول بقدم عالم است و بيان شد كه كسانى كه قائل بجواهر فرد ميباشند اجزاء را جسم نمى‌دانند و لكن ميگويند كه اجسام از اجزاء بوجود مى‌آيد عدۀ ديگر از پيروان جزء ميگويند كه اجزاء داراى اشكال خاص ميباشند و خود آنها نيز جسم‌اند.

(از دستور ج 1 ص 392)و رجوع شود باجزاء لا يتجزى.

جُزءِ نَظَرى

-(اصطلاح فلسفى)و منظور عقل نظرى است.

(رجوع شود به ترجمۀ آراء اهل مدينۀ فاضله ص 269).

جُزئى

-(اصطلاح فلسفى و منطقى) جزئى عبارت از مفهومى است كه نفس تصور آن مانع از وقوع شركت باشد و اين نوع جزئى را جزئى حقيقى مينامند در مقابل جزئى اضافى كه خود نسبت بما فوق يعنى امرى كلى‌تر جزئى ميباشد و نسبت بمادون خود يعنى امرى كه شمول آن كمتر است كلى است و جزئى ممكن است مادونى نداشته باشد كه جزئى حقيقى است و بنا بر اين جزئى اضافى خود از جهتى كلى است مثلا انسان نسبت به حيوان كه كلى‌تر است جزئى اضافى است و نسبت بمادون خود يعنى افراد كلى است و زيد نسبت بمادون و ما فوق هر دو جزئى است زيرا مادونى ندارد كه شامل آن شود.و از خواص جزئى آنكه نه كاسب است و نه مكتسب يعنى نه بوسيله آن ميتوان امرى را ثابت كرد و نه در مقام برهان امور جزئى را ثابت ميكنند و خود براهين نيز از مقدمات كلى تشكيل مى‌يابد.

(از دستور ج 1 ص 395-تفسير 1078،1551).

جُزئىِ إضافى،جُزئىِ حَقيقى

-رجوع شود به جزئى.

جَزيره

-(اصطلاح فلسفى)اين اصطلاح كنايت از تن و كالبد مادى است و احيانا كنايت از دنيا است.

جِزْيَه

-(اصطلاح فقهى)عبارت از خراج رءوس است و مقدرات مالى است كه امام مسلمين از سرانه كفار دريافت ميدارد.

(از كشاف ج 1 ص 294-از شرح لمعه ج 1 ص 187).

در معتقد الاماميه آمده است: