و التيام«و ما يصل بين شيئين»است و از نظر صوفيه بمعنى اتحاد و شهود حق است كه همه بآن موجودند و متحد با اويند از آن جهت كه تمام كائنات باو موجود و بنفسه معدومند و عبارت از لحاظ عبد است خود را بوجود احدى و اسقاط وجود تقييدى اضافى خود بنحو استقلال پس همواره از امداد وجودى حق و نفس رحمانى امداد گيرد.و اسقاط منيت كه عين وجود اضافى است و لحاظ خود يعنى وجود سرمدى و نهايت جملۀ احوال شريفه اتصال محب بمحبوب است و آن بعد از فناى وجود محب و بقاى او بمحبوب صورت بندد چه قبل از فنا امكان وصول نيست.

(دستور ج 1 ص 36-شرح منازل ص 104) بر اهل اتصال در مكاشفات و مشاهدات خود هيچ ضعف و فتور طارى و حاصل نمى‌گردد و قواى ايشان از اضمحلال محفوظ است و همچنانكه قواى ايشان از تلاشى محفوظ بود ذواتشان از تأثر و تغيير بسبب مخالطت با خلق و مشاهدۀ شواهد ممنوع بود،چه اگر بعد از وصول بسببى از اسباب تغييرى و وهنى بحال ايشان راه يابد از مقام وصول رجوع كرده باشند و آن ممكن نيست.

در اصطلاحات صوفيه است كه اتصال ملاحظه و شهود عارف را گويند«مرتبت طور روحى كه اين حالت بسقوط اضافات و قيودات محقق گردد،در عين مشاهدات ذات(اصطلاحات صوفيه خطى شماره ثبت 326) اتصال بر دو قسم است:يكى اتصال شهودى و ديگرى اتصال وجودى.

اتصال شهودى سر محب است با محبوب در مقام مشاهده،چنانكه نورى گويد«الاتصال مكاشفات القلوب و مشاهدات الاسرار».

اتصال وجودى عبارت از وصول ذات محب است بصفات محبوب و اتصافش بدان و مراتب اتصال وجودى را نهايت نيست و اين حال را سير فى اللّه خوانند و چنانكه منازل آن را قطع كند،بنهايت آن نرسد و هر چه در دنيا بدان رسد هنوز اولين مرتبت و نخستين منزلى بود از منازل وصول و بعمر ابدى و حيات جاودانى در آخرت بنهايت آن رسد مگر برگزيدگان الهى كه مقام ولايت مطلقه دارند و بمعراج روحانى و بواسطۀ سطوات و جذبات ذات نامتناهى به مقام قرب الهى رسند و وصول كامل يابند ثُمَّ دَنٰا فَتَدَلّٰى فَكٰانَ قٰابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنىٰ نه بقرب مكانى بلكه قرب و دنو معنوى روحانى.

در منازل السائرين است كه اتصال بر سه قسم است يكى اتصال اعتصام كه در مرتبت بعد از تصفيه از ذات است،دوم اتصال وجودى،سوم اتصال شهودى در كشاف است كه اتصال عبارت از انقطاع از ما سوى اللّه است و مراد اتصال ذات بذات نيست زيرا چنين اتصالى ميان دو جسم درست آيد.

و گفته‌اند كه كسى كه از خلق نبرد بحق نپيوندد و حضرت رسول(ص) فرموده‌اند

«الاتّصال على قدر الانفصال عن الخلق».

و در شرح تعرف است كه اتصال