بدانجا كه آن اختلاف به خونريزى و دخالت دولت پايان يافت.

احسن التقاسيم، ص 336.

صرامته

از طوايف «نصيريه» اند. -نصيريه.

مذاهب الاسلاميين، ج 2، ص 497.

صفاتيه

ايشان همان سلفيهاى اسلامند كه صفات علم، قدرت و اراده و سمع و بصر و كلام را براى خداوند «ازلى» دانسته‌اند و چون «معتزله» نفى صفات كردند، با ايشان به خلاف برخاستند.

سلفيها را «صفاتيه» نيز خوانده‌اند و آنان سه طايفه‌اند: اشاعره، مشبهه، كراميه.

صفاتيه فرقى بين صفات «ذات» و صفات «فعل» نمى‌گذاشتند و هر دو را يكى مى‌دانند. همچنين صفات خبريه مانند نسبت دست و وجه را به خداوند جايز دانند.

گويند كه: اين صفات در شرع آمده و ما آنها را «صفات خبريه» مى‌دانيم.

بعضى از قدمهاى مسلمين دربارۀ صفات خداوند تا حد تشبيه مبالغه كردند و بعضى از ايشان اقتصار بر صفاتى كه دلالت بر افعال مى‌كند نمودند و مى‌گويند: به مقتضاى عقل مى‌دانيم كه خداى را مثل و مانند نيست و هيچ چيز از آفريدگان را به او «تشبيه» نتوان كرد، از اين رو يقين حاصل مى‌شود كه ما از ادراك معنى بعضى الفاظ وارده در قرآن-مانند قول خداوند كه فرمود: «الرَّحْمٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوىٰ» طه/5، «. . . خَلَقْتُ بِيَدَيَّ. . .» ص/75، «وَ جٰاءَ رَبُّكَ وَ الْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا. . .» فجر/22، عاجزيم و مكلف به تفسير و تعبير آنها هم نيستيم ولى تكليف شرعى به ما حكم مى‌كند آنچه را كه در «كتاب اللّه» آمده به آن اعتقاد داشته باشيم.

بعضى از متأخران اين سخن را بر آنچه سلف گفته افزودند كه ما بايد اين صفات را حمل بر ظاهرش كنيم، از اين جهت در ورطۀ «تشبيه» افتادند.

برخى از غلاة شيعه اين الفاظ را حمل بر ظاهر آن كردند و ائمه خود را به خداوند تشبيه نمودند.

امّا متقدمان از سلف كه به «تشبيه» و «تأويل» نپرداختند دانشمندانى مانند مالك بن انس بودند كه مى‌گفتند: در معنى آيۀ «الرَّحْمٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوىٰ» طه/5، معنى استوى بر ما معلوم است ولى كيفيت آن مجهول، و ايمان بدان واجب و سؤال از آن «بدعت» است.

احمد بن حنبل و سفيان ثورى و داوود بن على اصفهانى و پيروان ايشان «صفاتيه» بودند تا اين كه به زمان عبد اللّه