خ

خابطيه

از «قدريه» پيروان احمد بن خابط بودند و گفتند كه: خداوند تدبير كار جهان را به عيسى بن مريم واگذاشت و او دومين آفريدگار جهان است.

گويند: مسيح بنا بر اصل تبنّى پسر خداوند است ولى از وى تولد نيافته و او كسى است كه در آخرت به حساب مردم مى‌رسد.

وى مى‌گفت كه: مسيح پدرش آدم را بيافريد.

آنان پنداشتند كه: روح آدمى در هياكل مختلف متناسخ گردد و از بدنى به بدن ديگر انتقال يابد.

ايشان منكر قيامت و بعث شدند.

احمد بن خابط گويد كه: مسيح همان خداست كه درع و زره جسمانيت پوشيده است.

همچنين گويد كه: همۀ انواع حيوانات را از خزنده و چرنده مانند بشر امتى هستند و هر كدام از ايشان را رسولانى است، زيرا خداوند فرمود: «وَ مٰا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لاٰ طٰائِرٍ يَطِيرُ بِجَنٰاحَيْهِ إِلاّٰ أُمَمٌ أَمْثٰالُكُمْ. . .» انعام/38.

«. . . إِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلاّٰ خَلاٰ فِيهٰا نَذِيرٌ» . فاطر/24. يعنى: امتى نيست كه در آن خداوند، پيامبرى نفرستاده باشد.

نام پيشواى اين فرقه يعنى: احمد بن خابط در كتاب «الوافى بالوفيات» صفدى احمد بن خابط و در كتاب حافظ ابن حجر، احمد بن حابط و در ابن حزم، احمد بن خابط و در شهرستانى، احمد بن خابط آمده است.

الفرق بين الفرق، ص 140-164-167.

ملل و نحل شهرستانى، ص 61-63.

ملل و نحل بغدادى، ص 115-117.

المنيه و الامل، ص 73.

خارجيه

گفتند: اللّه و لا سواه، و گويند: خدا