ضعيف.

محمّد بن عبد الوهاب (در گذشته در 1206 هجرى) ، تجديد نظرى در آن مذهب كرد و عقايد خود را بر مذهب حنبلى استوار ساخت. (-وهّابيه)

ابن حنبل در سال 164 هجرى متولّد شد و در 241 درگذشت و در مقابر شهداى بغداد نزديك دروازۀ حرب به خاك سپرده شد.

حنابله به امر به معروف و نهى از منكر بسيار اهميت مى‌دادند.

دائرة المعارف الاسلاميه، ج 1، ص 491- 496.

فلسفة التشريع فى الاسلام، ص 45-47.

Encycloped iedeL'Islam, tomeI,P.280-286.

حنفيه

از مذاهب چهارگانۀ سنت و جماعت و پيروان ابو حنيفه نعمان بن ثابت بن زوطى بن ماه (80-150 ه‌) هستند كه در اصل ايرانى و از مردم كابل بود.

جدش زوطى از اسيران كابل بود و پدرش ثابت در كوفه آزادى يافت.

ابو حنيفه در كوفه زاده شد و در طلب علم جهد فراوان كرد. وى در نزد حمّاد بن ابى سليمان از علماى قرن اوّل و اوايل قرن دوم هجرى (در گذشته در 120 ه‌) علم دين بياموخت. قبر او اكنون در بغداد زيارتگاه اهل سنت است.

امير عراقين عمر بن هبيره، ابو حنيفه را به جهت علم و تقوايش قاضى القضاة شهر كوفه ساخت. منصور خليفه عباسى مى‌خواست كه او را قاضى بغداد كند، ابو حنيفه نپذيرفت و به زندان افتاد تا درگذشت.

ابو حنيفه قايل به «رأى و اجتهاد» شد و از «اهل حديث» بيزارى جست. او قياس و استحسان (رأى) را هم بعنوان اصلى پذيرفت، اين جهت «قياس و رأى) در مذهب حنفيه پس از «قرآن» و «سنت» و «اجماع» ، اصل چهارم گشت.

طريقه و شيوۀ ابداعى او در فقه به نام وى «فقه حنفى» خوانده مى‌شود.

نوبختى و ابو الحسن اشعرى و برخى از علماى علم كلام اسلام، او را از اهل ارجاء (مرجئه) شمرده‌اند و در آن باره به قول او استناد كرده‌اند كه در «فقه الاكبر» گفته: لا نكفر احدا بذنب و لا ننفى احدا عن الايمان. [1]يعنى: ما كسى را از جهت گناهى كه مرتكب شده كافر نمى‌شماريم و از او نفى ايمان نمى‌كنيم.

ابن خلدون مى‌نويسد كه: ابو حنيفه هفده حديث از احاديث نبوى را بيشتر قبول