دانسته‌اند.

وى در روزگار خلافت هارون الرّشيد بر دولت عباسى سر بشورش برداشت. پس از پيروزى حمزه بر عمرويه عامل هرات، على بن ماهان فرمانرواى خراسان با حمزه بجنگيد و او را شكست داد. وى ناچار روى به جانب قهستان نهاد و شهرهاى خراسان را غارت كرد.

چنان كه در تاريخ سيستان آمده: او مردم سواد سيستان را بخواند و گفت: يك درم خراج بيش به سلطان ندهيد چون شما را نگاه نتواند داشت و من از شما هيچ نخواهم و نستانم.

او در كشتار مردم سخت بى‌باك بود چنان كه به قول ابن اثير: در پوشنگ بدبستانى رسيد و سى كودك با استاد ايشان را بكشت.

طاهر بن حسين ذو اليمينين از اين واقعه آگاه گشت و به تعقيب او پرداخت، چون به حمزه دست نيافت قعديان از خوارج يعنى بازنشستگان از ايشان را بگرفت و براى تنبّه ديگران فرمود: دو شاخ قوى از درخت به رسنهاى قوى فراز يكديگر كشيدند و دو پاى مرد قعدى را به آن دو شاخ ببستند، پس رسن بگشادند تا آن دو شاخ به قوت خويش مرد را به دو پاره مى‌كرد و هر شاخى پاره‌اى از مرد را با خود داشت.

قعديان پس از اين كشتار فجيع به حمزه نامه نوشتند و از او خواستند كه از كشتار مردم دست بدارد.

پس از آن هارون الرّشيد براى دفع حمزه به خراسان رفت [1]و در طوس مكان كرد ولى پيش از آن كه بر او دست يابد در آن شهر درگذشت.

حمزه سپس به هند رفت و در سال 195 به غزو با كافران هند پرداخت، هنگامى كه مأمون عباسى در خراسان امارت داشت به وى نامه نوشت و از او خواست ترك عصيان كند ولى نپذيرفت.

مأمون، طاهر ذو اليمينين را به دفع وى مأمور كرد ولى حمزه در جمادى الآخرۀ سال 213 به مرگ طبيعى درگذشت. ظاهرا حمزه با شقاوتهايى كه داشت، مردى دين دار بود.

در «تاريخ سيستان» آمده كه: حمزه روزى بامداد در تاريكى آخر شب به در شهر آمده بود تا آن شهر را غارت كند، بانگ نماز بسيار شنيد از آن شهر كه آن را عدد و احصا نبود عجب ماند و به ياران خود گفت: بازگرديد، بر شهرى كه در آن چندان تكبير و تهليل بگويند، شمشير نبايد كشيد.

ابو الحسن بيهقى در «تاريخ بيهق»