الف

آقا خانيه

فرقه‌اى از «اسماعيليان» نزارى (-: اسماعيليه، نزاريه) كه منسوب به آقا خان محلاّتى هستند. جدّ اين خانواده سيد ابو الحسن خان اهل كهك قم بود كه از سادات اسماعيليه به شمار مى‌رفت. و از آغاز دولت زنديه تا زمان آغا محمد خان قاجار حكومت كرمان را داشت و خود را از اعقاب اسماعيل بن جعفر صادق (ع) مى‌دانست و پس از بركنارى از حكومت، در محلاّت قم عزلت گزيد.

وى پيروانى بسيار در هند و آسياى ميانه داشت و نيازها و نذوراتى از ايشان دريافت مى‌كرد.

گويند: كسانى كه نمى‌توانستند شخصا نذورات خود را به پيشگاه او بفرستند، آنها را به دريا مى‌افكندند و اعتقاد داشتند كه سرانجام اين اموال به دست امامشان خواهد رسيد.

سيد ابو الحسن خان در سال 1207 هجرى در گذشت و پس از وى پسرش شاه خليل اللّه به امامت رسيد.

اسماعيليۀ آقا خانيه عنوان شاه را از «مراشد صوفيه» اقتباس كرده‌اند و به تقليد ايشان خود را شاه مى‌خواندند يا چون خود را از تبار ركن الدين خورشاه آخرين شاه اسماعيلى در الموت مى‌دانند لقب شاه را بر خود نهاده‌اند.

شاه خليل اللّه پس از رسيدن به امامت به يزد سفر كرد، پس از دو سال توقف در آن شهر در نزاعى كه ميان پيروان او و شيعيان اثنا عشرى واقع شده به قتل رسيد (1232 ه‌) .

چون فتحعلى شاه قاجار از اين واقعه آگاه شد، حسن على شاه پسر شاه خليل اللّه را به تهران خواست، و از او استمالت و دلجويى كرد، و بفرمود تا كسانى را كه در واقعه قتل پدرش دست داشتند سياست كنند. سپس دختر خود سروجهان خانم را به همسرى او در آورد، و حكومت قم