س 1308: در صورتى كه هنگام ضرورت، معاينه بيمارانى كه محرم نيستند، توسط دانشجويان رشته پزشكى جايز باشد، مرجع تشخيص اين ضرورت چه كسى است؟ ج: تشخيص ضرورت موكول به نظر دانشجو با ملاحظه شرايط است.
س 1309: گاهى در هنگام آموزش با مسئله معاينه غير محارم مواجه مىشويم و نمىدانيم اين كار براى آينده ضرورت دارد يا خير؟ ولى بهر حال جزئى از روش درسى دانشگاهها و وظيفه دانشجويى رشته پزشكى و يا حتّى تكليفى از طرف استاد است با توجه به اين مطالب آيا انجام معاينات مزبور براى ما جايز است؟ ج: مجرّد اين كه معاينه پزشكى، از برنامههاى آموزشى و يا از تكاليف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعى براى ارتكاب امر خلاف شرع محسوب نمىشود بلكه ملاك در اين زمينه فقط نياز آموزشى براى نجات جان انسان و يا اقتضاء ضرورت مىباشد.
س 1310: آيا در معاينه نامحرم كه بخاطر ضرورت آموزش پزشكى و كسب تجربه و مهارت صورت مىگيرد، بين معاينه اعضاى تناسلى و ساير اعضاى بدن تفاوت وجود دارد؟ بعضى از دانشجويان كه بعد از اتمام تحصيل براى معالجه بيماران به روستاها و نقاط دوردست مىروند، گاهى مجبور به زايمان زن و يا درمان آثار آن از قبيل خونريزى شديد مىشوند، اين كار چه حكمى دارد؟ بديهى است كه اگر اين خونريزى و بيماريهاى ديگر بسرعت درمان نشود حيات زنى كه تازه زايمان كرده، در خطر خواهد بود، با علم به اينكه شناخت راههاى معالجه اين بيماريها مستلزم كارآموزى در هنگام تحصيل علم پزشكى مىباشد؟ ج: هنگام ضرورت فرقى، بين حكم معاينه اعضاى تناسلى و غير آنها نيست و ملاك كلى، احتياج به تمرين و فراگيرى علم پزشكى براى نجات جان انسان مىباشد و در اين موارد بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود.
س 1311: غالباً در معاينه اعضاى تناسلى اعم از اينكه توسط فرد مماثل صورت بگيرد يا خير، احكام شرعى مانند نگاه كردن پزشك يا دانشجو از طريق آينه، رعايت نمىشود و چون ما براى فراگيرى چگونگى تشخيص بيماريها از آنان تبعيت مىكنيم، وظيفه ما چيست؟ ج: تحصيل و فراگيرى علم پزشكى از طريق معايناتى كه فى نفسه حرام هستند، در مواردى كه ياد گرفتن اين علم و شناخت راههاى درمان بيماريها متوقف بر آن باشد، اشكال ندارد، مشروط بر اينكه دانشجو اطمينان داشته باشد كه توانايى نجات جان انسانها در آينده متوقف بر اطلاعاتى است كه از اين طريق بدست مىآيد و همچنين مطمئن باشد كه در آينده در معرض مراجعه بيماران بوده و مسئوليت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.
س 1312: آيا نگاه كردن به عكس مردان و زنان غير مسلمان كه در كتابهاى اختصاصى رشته درسى ما بصورت نيمه عريان وجود دارد جايز است؟ ج: اگر به قصد ريبة نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشكال ندارد.