حاضر پرداخت خمس آن واجب است؟ آيا پولى كه براى ثبت نام حجّ پرداخته مىشود و چند سال بر آن مىگذرد، خمس دارد يا خير؟ ج: مبلغى كه براى ثبت نام حجّ پرداخت مىشود، اگر به عنوان قيمت يا اجرت سفر حجّ بر اساس قرارداد منعقده با سازمان حجّ و زيارت باشد و از منفعت كسب همان سال شما باشد، و ثبتنامكننده با آن و لو پس از چند سال به حجّ برود، خمس ندارد.
س 974: كارمندانى كه سر سال خمسى آنها در پايان ماه اسفند است و حقوق خود را پنج روز زودتر از سر سال خمسى مىگيرند تا در ماه اوّل سال جديد مصرف كنند، آيا پرداخت خمس آن واجب است؟ ج: اگر حقوقى را كه قبل از پايان سال دريافت مىكنند تا آخر سال خمسى در مئونه مصرف نكنند، پرداخت خمس آن واجب است.
س 975: بسيارى از دانشجويان براى حل مشكلات غير قابل پيشبينى خود در هزينههاى زندگى صرفهجوئى مىكنند و در نتيجه مبلغ قابل توجهى از كمك هزينه تحصيلى كه به آنها پرداخت مىگردد، جمع مىشود، سؤال اين است كه با توجّه به اين كه اين مبلغ از طريق صرفهجوئى در پولى كه وزارت آموزش عالى به آنها مىپردازد، جمع مىشود، آيا به آن خمس تعلق مىگيرد؟ ج: كمك هزينۀ تحصيلى خمس ندارد.
نحوۀ محاسبۀ خمس
س 976: تأخير پرداخت خمس تا سال آينده چه حكمى دارد؟ ج: تأخير پرداخت خمس از سال خمسى به سال ديگر جايز نيست، هر چند هر وقت آن را بپردازد اداى بدهى حاصل مىشود. مكلف پس از رسيدن سال خمسى تا خمس مالش را نداده، نمىتواند در آن تصرّف كند، و اگر در آن قبل از پرداخت خمس تصرّف كند، مقدار خمس آن را ضامن است، و چنانچه با عين مال غير مخمّس كالا يا زمين و يا مانند آنها بخرد، معامله در مقدار خمس فضولى و موقوف بر اجازۀ ولىّ امر خمس است، كه پس از اجازۀ ولىّ امر بايد خمس آن كالا يا زمين را به قيمت فعلى حساب نمايد و آن را بپردازد.
س 977: من مالك مالى هستم كه مقدارى از آن نقد و مقدار ديگر به صورت قرض الحسنه نزد بعضى از افراد است و از طرفى به علت خريد زمين مسكونى مقروض هستم و بايد يكى از چكهاى آن را چند ماه ديگر بپردازم، آيا جايز است بدهى زمين را از مبلغ مذكور (نقد و قرض الحسنه) كم كنم و خمس باقيمانده را بپردازم؟ همچنين آيا زمينى كه براى سكونت خريدارى شده، خمس دارد؟ ج: مالى كه از درآمد سال به بعضى افراد قرض دادهايد، اگر تا سر سال خمسى قابل وصول نباشد، پرداخت خمس آن تا وصول نشده است، واجب نيست و اموالى كه از درآمد سال در دست شماست جايز است كه از آن، قبل از رسيدن سر سال خمسى، بدهى خود را كه مهلت آن چند ماه ديگر مىرسد، بپردازيد، ولى اگر در اثناى سال آن را در اداى قرض مصرف نكنيد و سر سال خمسى شما برسد، نمىتوانيد قرض خود را از آن مبلغ استثنا كنيد،