مسأله 54 اگر كسى با هواپيما مسافرت كرد و خواست نماز خود را در هوا بخواند، چنانچه بتواند نماز را رو به قبله و با ديگر شرائط بجا آورد، نماز او صحيح است و اگر نتواند در هوا نماز را رو به قبله بجا آورد، اگر وقت نماز به اندازهاى وسعت دارد كه پس از پياده شدن مىتواند نماز را رو به قبله بجا آورد، در اين صورت نماز خواندن در هواپيما صحيح نيست و اگر وقت نماز تنگ شده باشد و تا موقع پياده شدن وقت آن تمام مىشود واجب است نماز را در هواپيما به آن طرفى كه علم دارد قبله در آن طرف باشد بجا آورد و اگر علم نداشته باشد به هر طرفى كه گمان دارد قبله باشد نماز را بخواند و اگر گمان هم نداشته باشد، مىتواند به هر طرفى كه بخواهد نماز را بخواند اگر چه احتياط مستحب آن است كه در چنين حال به چهار طرف نماز بخواند و اگر اصلاً متمكّن از خواندن نماز در هواى به سوى قبله نمىباشد، اين شرط از او ساقط است.
مسأله 55 اگر كسى هواپيمايى سوار شود كه سرعت حركت آن يك برابر سرعت حركت زمين بوده باشد مانند سفينههاى فضايى و از طرف شرق به سوى غرب حركت كند و مدتى به دور زمين بگردد، احتياط واجب آن است كه در هر بيست و چهار ساعت نمازهاى پنجگانه خود را بجا آورد و اما گرفتن روزه، ظاهر اين است كه واجب نباشد چون اگر مسافرت در شب شروع شده باشد، واضح است كه شب روزه ندارد و اگر در روز شروع شده است، دليلى بر وجوب گرفتن روزه در چنين فرضى نداريم و اگر سرعت حركت هواپيما دو برابر سرعت حركت زمين بوده باشد، يعنى در هر دوازده ساعت يك بار دور زمين مىگردد، در فرض اين كه از شرق به غرب حركت مىكند، آيا واجب است در اين صورت نماز صبح را موقع فجر و ظهر و عصر را موقع زوال و مغرب و عشاء را موقع غروب بجا آورد و يا در هر بيست و چهار ساعت نمازها را بخواند؟ دو صورت دارد ولى احتياط واجب است بلكه ظاهر آن است كه نمازها را بايد در موقع خود، يعنى وقت فجر و زوال و غروب بجا آورد. و اگر سرعت حركت هواپيما خيلى زياد بوده باشد به حدى كه در هر سه ساعت يا كمتر از آن يك بار دور زمين مىگردد، در اين صورت مشكل است كه گفته شود واجب است نمازها را در موقع فجر و زوال و غروب بجا آورد بلكه احتياط واجب آن است كه در هر بيست و چهار ساعت نمازها را بجا آورد و از اينجا حكم حركت هواپيما از غرب به سوى شرق نيز معلوم مىگردد و در صورتى كه حركت او يك برابر و يا كمتر از يك برابر حركت زمين بوده، در اين صورت واجب است نمازها را در موقع فجر و زوال و مغرب بجا آورد و اگر سرعت هواپيما خيلى بيشتر از حركت زمين بوده باشد به حدى كه در هر سه ساعت يا كمتر از آن يك بار دور زمين مىگردد حكم آن نيز از گذشته معلوم گرديد كه بايد نمازها را در هر بيست و