س 27 طلابى كه مثلا در قم از شهرستانهاى ديگر آمده و مشغول تحصيلند و نسبت به آيندۀ خود از نظر ماندن هميشه تصميمى ندارند، آيا قم براى آنها وطن محسوب مىشود؟ و آيا در صورتى كه مصمم باشند پس از گذشت دوران تحصيل، به محل خود يا محل ديگرى بروند وظيفهشان در ايام تحصيل چيست؟ ج با تصميم به مراجعت حكم مسافر بار مىشود، و در صورت تردّد در بقا و اقامت [1]؛ اگر مدّت اقامت طولانى شود به حدى كه عرفاً از اهل محل اقامت محسوب شود حكم وطن بار مىشود وگرنه حكم مسافر را دارد.
س 28 شخصى يك شغل ثابتى در ادارات دولتى دارد، و يكى دو روز شغلش رانندگى است به اين معنى كه دو روز در حضر و وطن مىباشد و يك روز يا دو روز در سفر به شغل رانندگى اشتغال دارد آيا در مدت مسافرت نمازش قصر است يا تمام؟ ج اگر رانندگى در سفر به نحوى باشد كه شغل محسوب شود نماز تمام است.
س 29 آموزگار در هفتهاى شش روز براى آموزگارى در سفر است و يك روز به وطن برمىگردد تكليف نماز و روزه او چيست؟ ج در سفر نمازش قصر است و نبايد روزه بگيرد [2]مگر آنكه بعد از ظهر از وطن بيرون رود، و در وطن نمازش تمام و بايد روزه بگيرد.
س 30 آموزگار مأمور است در مدت سه سال در قريهاى آموزگار باشد و هر شب جمعه به شهرى كه غير وطن او است مسافرت مىكند تكليف نماز و روزه او چيست؟ ج نمازش در غير وطن قصر است و نبايد روزه بگيرد [3]ولى تأخير قضاى روزه هر سالى از رمضان ديگر جايز نيست به احتياط لازم.
بعض مسائل خمس
س 31 هرگاه شخص مطالباتى در رأس سال خمسش به عهدۀ مردم دارد و وقت پرداخت آن رسيده است، ولى به خاطر اين كه خجالت مىكشد مطالبه نمىكند، و يا در مطالبه آن مسامحه مىكند، و يا مطالبه مىكند ولى بدهكار نمىپردازد تا آن كه سالش مىگذرد و بالأخره در سال بعد به دستش مىرسد آيا اين قسمت از درآمد سال سابق حساب مىشود يا از درآمد سال وصول؟ ج اگر با مطالبه وصول مىشود بدون آنكه حرجى در بين باشد لازم است خمس آن