(3) اراكى ، خوئى ، گلپايگانى ، تبريزى ، سيستانى ، صافى : اگر از مخارج سالش زياد بيايد ( تبريزى : و آن هديه چيز كم يا كوچكى حساب نشود) بايد خمس آن را بدهد.
فاضل : چنانچه از مخارج سالش زياد بيايد احتياط واجب آن است كه خمس آن را بدهد.
بهجت : اگر از مخارج سالش زياد بيايد بنا بر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد.
زنجانى : چنانچه از مخارج سالش زياد بيايد اگر مالى كه به دست آورده ارزشمند باشد لازم است خمس آن را بدهد، بلكه بنا بر احتياط اگر مال ارزشمندى هم نباشد خمس آن را بدهد.
مكارم : مسأله اگر كسى چيزى را به او ببخشد و از مخارج سالش زياد آيد احتياط واجب آن است كه خمس آن را بپردازد.
مسائل اختصاصى
بهجت : مسأله 1376 جهيزيهاى كه پدر به دخترش مىدهد و دختر آن را به منزل خود مىبرد، آنچه از جهيزيه كه تا آخر سال استفاده نكرده، خمس دارد، مگر آن كه استفاده نكردن او اتّفاقى بوده و آن چيز، نياز منزل اوست و يا چيزى است كه نداشتن آن خلاف شأن اوست كه در اين صورت خمس ندارد.
مكارم : مسأله 1476 هيچ گونه تفاوتى ميان كسبها و درآمدهاى كسب نيست، ولى اگر انسان چيزى را به عنوان وام از ديگرى بگيرد خمس ندارد.
[مسأله 1754]
مسأله 1754 مهرى را كه زن مىگيرد (1) خمس ندارد. و همچنين است ارثى كه به انسان مىرسد (2) . ولى اگر مثلاً با كسى خويشاوندى دورى داشته باشد و نداند چنين خويشى دارد (3) ، احتياط مستحبّ (4) آن است خمس ارثى را كه از او مىبرد، اگر از مخارج سالش زياد بيايد بدهد.
(1) خوئى ، تبريزى ، صافى : و مالى را كه مرد عوض طلاق خلع اخذ مىنمايد. .
(2) اراكى : گرچه احتياط مستحبّ است خمس آن را بپردازد. .
(3) خوئى ، تبريزى ، فاضل : اگر مثلاً با كسى خويشاوندى داشته و گمان ارث بردن از او نداشته. .
مكارم : مسأله اگر از كسى ارثى به او رسد كه خويشاوندى دورى با او دارد و اطلاعى از چنين خويشاوندى و انتظارى در بارۀ چنين ارثى نداشته، در اينجا نيز احتياط واجب آن است كه خمس آن را بپردازد.
بهجت : مسأله مهرى را كه زن مىگيرد و ارثى كه به انسان از خويشاوندى مىرسد كه نمىداند با او خويشاوند است، بنا بر احتياط واجب اگر از مخارج سالش اضافه آمد، بايد خمس بدهد، ولى ارثهاى ديگر كه از خويشاوندى مىرسد كه مىداند با او خويشاوند است، اگر چه از مخارج سالش زياد بيايد خمس ندارد، ولى اگر علم دارد كه مورّث خمس مال را نداده، واجب است خمس آن را بدهد.
زنجانى : مسأله مهرى كه زن در ازدواج دائم مىگيرد خمس ندارد ولى بنا بر احتياط واجب