موجب ترك بكلى نمى‌شود و اين امر در صورتى است كه با مراتب ديگر، نتواند از معصيت جلوگيرى كند.

(1) فاضل : بقيه مسأله ذكر نشده.

[مسأله 2808]

مسأله 2808 اگر علماى اَعلام احتمال بدهند كه اِعراض از ظَلَمه و سلاطين جور، موجب تخفيف ظلم آنها مى‌شود، واجب است اِعراض كنند از آنها، و به ملت مسلمان بفهمانند اِعراض خود را

. اين مسأله در رساله آيت اللّٰه فاضل نيست

[مسأله 2809]

مسأله 2809 اگر مراوده و معاشرت علماى اَعلام با ظَلَمه و سلاطين جور، موجب تخفيف ظلم آنها شود، بايد ملاحظه كنند كه آيا ترك معاشرت اهم است زيرا ممكن است معاشرت موجب سستى عقايد مردم شود، و موجب هتك اسلام و مراجع اسلام شود يا تخفيف ظلم، پس هر كدام اهم است، به آن عمل كنند.

اين مسأله در رساله آيات عظام: نورى و فاضل نيست

[مسأله 2810]

مسأله 2810 اگر معاشرت و مراوده علماى اَعلام با ظَلَمه، خالى از مصلحت راجحۀ ملزمه باشد، نبايد معاشرت كنند، زيرا اين امر موجب اتهام آنها خواهد شد.

اين مسأله در رساله آيات عظام: نورى و فاضل نيست

[مسأله 2811]

مسأله 2811 اگر ارتباط علماى اَعلام با ظَلَمه، موجب تقويت آنها شود يا موجب تبرئه آنها پيش افراد بى‌اطلاع شود، يا موجب جرأت آنها گردد، يا موجب هتك مقام علم شود، واجب است ترك آن.

اين مسأله در رساله آيات عظام: نورى و فاضل نيست

[مسأله 2812]

مسأله 2812 كسانى كه ترويج مقاصد ظلمه را مى‌كنند و كمك به جشنها و معاصى و ظلم آنها مى‌كنند از قبيل بعض تجار و كسبه، لازم است بر مسلمانان كه آنها را نهى كنند، و اگر تأثير نكرد، از آنها اِعراض كنند و با آنها معاشرت و معامله نكنند.

اين مسأله در رساله آيات عظام: نورى و فاضل نيست

[مسأله 2813]

مسأله 2813 مرتبۀ دوم از امر به معروف و نهى از منكر، امر و نهى به زبان است، پس با احتمال تأثير و حصول ساير شرايط گذشته، واجب است اهل معصيت را نهى كنند، و تارك واجب را امر كنند به آوردن واجب.

مسأله 2814-

اگر احتمال بدهد كه با موعظه و نصيحت (1) معصيت كار ترك مى‌كند معصيت را، لازم است اكتفا به آن و نبايد از آن تجاوز كند.

(1) فاضل : اگر با موعظه و نصيحت. .

[مسأله 2815]

مسأله 2815 اگر مى‌داند كه نصيحت تأثير ندارد (1) واجب است با احتمال تأثير، امر و نهى الزامى كند و اگر تأثير نمى‌كند مگر با تشديد در گفتار و تهديد بر مخالفت، لازم است لكن بايد از دروغ و معصيت ديگر احتراز شود.

(1) فاضل : اگر نصيحت تأثير ندارد. .

[مسأله 2816]

مسأله 2816 جايز نيست براى جلوگيرى از معصيت، ارتكاب معصيت مثل فحش