مسأله 2774 مجراى آب قنات و مانند آن حكم زمين را دارد و آجر و چيزهايى كه در آن به كار رفته، در حكم ساختمان است. (1)
اين مسأله، در رساله آيات عظام: صافى و بهجت نيست
(1) سيستانى : اما نسبت به خود آب از عين آن ارث مىبرد.
فاضل : مسأله چاه و مجراى آب قنات و آبى كه به تدريج از قنات يا چاه خارج مىشود هم حكم زمين را دارد و زن از آن ارث نمىبرد. بلى از آبى كه در هنگام فوت ميّت در چاه يا منشأ قنات وجود دارد مثل ميوۀ درخت ارث مىبرد. زن از تمام تأسيسات و اجزاء ساختمان مثل كنتور آب و برق و گاز، سيمكشى و لولهكشى و چيزهائى كه معمولاً در خريد خانه همراه خانه معامله شده و عرفاً جزء خانه محسوب مىشود ارث مىبرد.
مسائل اختصاصى
فاضل : مسأله 2940 زن بنا بر آنچه بيان شد تنها از قيمت اموال غير منقول ارث مىبرد لذا نمىتواند به مقدار سهم الارث خود عين اموال را مطالبه كند همانطور كه ساير ورثه هم بايد اموال غير منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه كنند مانعى ندارد.
فاضل : مسأله 2941 زن از قيمت اموال غير منقول در حال فوت متوفّى ارث مىبرد بنا بر اين اگر بعد از فوت ميّت اموال افزايش قيمت داشت زن از قيمت افزوده شده ارث نمىبرد همانطور كه از ساير نماءات و منافع آن ارث نمىبرد. البته در صورت افزايش قيمت، مصالحه با زن ميّت بسيار پسنديده است خصوصاً اگر ندادن قيمت به جهت تأخير ورثه صورت گرفته باشد.
[مسأله 2775]
مسأله 2775 اگر ميت بيش از يك زن داشته باشد، چنانچه اولاد نداشته باشد، چهار يك مال و اگر اولاد داشته باشد، هشت يك مال به شرحى كه گفته شد (1) به طور مساوى بين زنهاى عقدى او قسمت مىشود (2) اگر چه شوهر با هيچ يك از آنان يا بعض آنان نزديكى نكرده باشد (3) ولى اگر در مرضى كه به آن مرض از دنيا رفته زنى را عقد كرده و با او نزديكى نكرده است، آن زن از او ارث نمىبرد و حق مهر هم ندارد (4)
(1) مكارم : به طور مساوى ميان زنان او تقسيم مىشود، خواه شوهر با آنها نزديكى كرده باشد يا نه، امّا اگر در مرضى كه به آن مرض از دنيا رفته زنى را عقد كرده، در صورتى ارث از او مىبرد كه با او نزديكى كرده باشد.
(2) گلپايگانى ، خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، صافى ، زنجانى ، بهجت : بطور مساوى بين زنان او ( بهجت : زنهاى دائمى او) قسمت مىشود. .
(3) خوئى ، سيستانى ، تبريزى : اگر چه شوهر با همه يا بعض آنان نزديكى نكرده باشد. .
(4) صافى : و اگر در آن مرض به مرض يا علت ديگر بميرد احتياط آن است كه زن با ساير ورثه در مهر و ارث مصالحه نمايند و زن احتياطاً عدۀ وفات نگاه بدارد.