س 862: در كتاب «تحرير الوسيلة» آمده است كه مهريۀ زن خمس ندارد و فرقى بين مهريۀ مدّت دار و بدون مدّت گذاشته نشده است، اميدواريم آن را توضيح فرمائيد.

ج: در عدم وجوب خمس مهريه فرقى بين مهريه مدّت دار و بدون مدّت و بين پول نقد و كالا وجود ندارد.

س 863: دولت در ايام عيد به كارمندان خود اجناسى را به عنوان عيدى داده كه مقدارى از آن تا سر سال باقى مانده است. با توجّه به اينكه عيدى كارمندان خمس ندارد، ولى چون ما در برابر اين اجناس مقدارى پول پرداخت كرده‌ايم، لذا آنچه به ما داده مى‌شود هديه به معناى دقيق آن نيست، بلكه با قيمت كمترى در برابر عوض داده شده است، آيا خمس آن مقدار از كالا كه در برابر آن پول پرداخت شده، بايد داده شود؟ يا اينكه بايد قيمت واقعى آن در بازار آزاد محاسبه و خمس آن پرداخت شود؟ و يا چون عيدى است، هيچ گونه خمسى ندارد؟ ج: در فرض مذكور نظر به اينكه قسمتى از اجناس در واقع از سوى دولت مجّانى به كارمند داده مى‌شود و در برابر قسمتى پول دريافت مى‌كنند، فلذا از كالاى باقيمانده به نسبت مقدارى كه پول در برابر آن پرداخت نموده‌ايد، واجب است كه خمس عين اجناس باقيمانده يا قيمت فعلى آن را بپردازيد.

س 864: شخصى فوت نموده و هنگام حيات، خمسى را كه بر ذمّه‌اش بوده در دفتر خود يادداشت كرده و تصميم به پرداخت آن داشته است، در حال حاضر بعد از فوت وى همۀ افراد خانوادۀ او به استثناى يكى از دخترانش از پرداخت خمس خوددارى كرده و در تركۀ متوفّى براى مخارج خود و ميّت و غير آن، تصرّف مى‌كنند، خواهشمنديم نظر خود را در رابطه با مسائل زير بيان فرمائيد: (1 تصرّف در اموال منقول و غير منقول متوفّى توسط داماد يا يكى از ورّاث او، چه حكمى دارد؟ (2 غذا خوردن داماد يا يكى از ورثه در خانۀ او چه حكمى دارد؟ (3 تصرفات قبلى اين افراد در اموال ميّت و غذا خوردن آنها در خانۀ متوفّى چه حكمى دارد؟ ج: اگر ميّت وصيّت كند كه مقدارى از دارائى او به عنوان خمس پرداخت شود يا ورثه يقين پيدا كنند كه وى مقدارى خمس بدهكار است، تا وصيّت ميّت و يا خمسى را كه بر عهده دارد از ما ترك او ادا نكنند، نمى‌توانند در تركۀ او تصرّف نمايند، و تصرفات آنان قبل از عمل به وصيّت وى يا پرداخت دين او، نسبت به مقدار وصيّت يا دين در حكم غصب است و نسبت به تصرفات قبلى نيز ضامن هستند.

قرض، حقوق ماهيانه، بيمه و بازنشستگى

س 865: آيا بر كارمندانى كه گاهى مقدارى مال از مخارج سالانه آنها زياد مى‌آيد، با توجّه به اينكه بدهى‌هاى نقدى و قسطى دارند، خمس واجب است؟ ج: اگر بدهى بر اثر قرض كردن در طول سال براى مخارج همان سال يا خريد بعضى از ما يحتاج سال به صورت نسيه باشد، در صورتى كه بخواهد دين خود را از منافع همان سال ادا نمايد، مقدار دين از باقيماندۀ درآمد آن سال استثنا مى‌شود، و در غير اين صورت، تمام