به متعدد بودن وصىّ به طور مستقل نظر داشته باشد، حاكم شرع يك نفر را بجاى او معيّن مى‌كند و اگر هر دو بميرند يا از شرايط بيفتند، حاكم شرع دو نفر ديگر را معيّن مى‌كند، ولى اگر متعدّد بودن وصىّ به طور مستقل در نظر وصيت‌كننده نبوده، بلكه مثلاً به خاطر متعدّد بودن فرزندان خود براى جلوگيرى از نزاع و دشمنى همه را وصىّ قرار داده باشد، با مرگ يكى يا از شرايط افتادن وى، شخص ديگرى به جاى وى جايگزين نمى‌شود.

[مسأله 2716]

مسأله 2716 اگر وصىّ نتواند به تنهايى كارهاى ميّت را انجام دهد (1) ، حاكم شرع (2) براى كمك او يك نفر ديگر را معين مى‌كند.

(1) سيستانى : هر چند با وكيل گرفتن يا اجاره كردن ديگرى. .

فاضل ، مكارم : و نتواند براى خود كمك بگيرد. .

(2) فاضل : مجتهد جامع الشرائط. .

[مسأله 2717]

مسأله 2717 اگر مقدارى از مال ميّت در دست وصىّ تلف شود، چنانچه در نگهدارى آن كوتاهى كرده و يا تعدّى نموده (1) مثلاً ميّت وصيّت كرده است كه فلان مقدار به فقراى فلان شهر بده و او مال را به شهر ديگر برده و در راه از بين رفته ضامن است (2) و اگر كوتاهى نكرده و تعدّى هم ننموده ضامن نيست.

(1) گلپايگانى ، صافى : چنانچه در نگهدارى آن كوتاهى و تعدّى نكرده ضامن نيست و اگر كوتاهى كرده و يا تعدّى نموده. .

(2) گلپايگانى ، صافى ، فاضل : بلكه اگر در بين راه هم تلف نشود و به فقراى شهرى دهد كه مورد وصيّت نبوده، ضامن است ( فاضل : امّا چنانچه كوتاهى نكرده و تعدّى هم ننموده، ضامن نيست) .

مكارم : مسأله هرگاه همه يا قسمتى از مال ميّت در دست وصىّ تلف شود، چنانچه او در نگهدارى آن كوتاهى نكرده و بر خلاف دستور ميّت رفتار ننموده، ضامن نيست و الاّ ضامن است.

[مسأله 2718]

مسأله 2718 هرگاه انسان كسى را وصىّ كند و بگويد كه اگر آن كس بميرد فلان وصىّ باشد، بعد از آن كه وصىّ اوّل مرد، وصىّ دوم بايد كارهاى ميّت را انجام دهد (1)

(1) سيستانى : وصىّ دوم بايد به وصيّت عمل نمايد.

[مسأله 2719]

مسأله 2719 حجى كه بر ميّت واجب است (1) و بدهكارى و حقوقى را كه مثل خمس و زكات و مظالم، اداكردن آنها واجب مى‌باشد، بايد از اصل مال ميّت بدهند، اگر چه ميّت براى آنها وصيّت نكرده باشد (2)

(1) سيستانى : حجى كه بر ميّت با استطاعت واجب شده است. .

(2) سيستانى : و امّا كفارات و نذرها و از جمله حجّ نذرى با وصيّت از ثلث ادا مى‌شود.

فاضل : مسأله امور مالى واجبى كه بر عهدۀ متوفّىٰ است اعمّ از حقّ النّاس و حقّ اللّٰه از اصل مال ميّت بر داشته مى‌شود. حجّ واجب و خمس و زكات و كفّارۀ روزه يا نذر از واجبات مالى محسوب مى‌شود و حقّ اللّٰه است و از اصل مال كسر مى‌شود و بدهكارى و ردّ مظالم، حقّ النّاس است و از اصل مال