نيك را بشناسد مىتواند به كارهاى خير ( صافى : براى ارحامش) وصيّت كند.
خوئى ، تبريزى : مسأله كسى كه وصيّت مىكند بايد عاقل باشد و از روى اختيار وصيّت كند و وصيّت بچۀ ده ساله براى ارحامش جايز است ( تبريزى : و براى غير ارحامش اشكال دارد) و اعتبار سفيه نبودن در نفوذ وصيّت محلّ اشكال است و احتياط واجب ( تبريزى : احتياط) آن است كه عمل به وصيّت او ترك نشود.
سيستانى : مسأله كسى كه وصيّت مىكند بايد بالغ و عاقل باشد و سفيه نباشد و از روى اختيار وصيّت كند، پس وصيّت بچۀ نابالغ صحيح نيست مگر آن كه ده سال داشته باشد و وصيّت براى ارحامش يا صرف در خيرات عامّه نموده باشد كه وصيّت او در اين دو مورد صحيح است و امّا اگر براى غير ارحامش وصيّت كند يا آن كه بچۀ هفت ساله وصيّت كند در مورد چيز مختصرى از اموالش صحت وصيّت محلّ اشكال است پس بايد رعايت احتياط بشود و اگر شخصى سفيه باشد وصيّت او در اموالش نافذ نيست ولى در غير آن نافذ است مانند امور مربوط به تجهيز او.
فاضل : مسأله كسى كه وصيّت مىكند، بايد عاقل و بالغ و مختار باشد، ولى بچهاى كه به سنّ ده سالگى رسيده، اگر وصيّت به كارهاى نيك در رابطه با خويشاوندان نسبى خودش بنمايد، نافذ است و نيز وصيّت سفيه در اموالش نافذ نيست.
زنجانى : مسأله كسى كه وصيّت مىكند بايد مميّز و عاقل باشد و از روى اختيار وصيّت كند و كسى كه بدون اختيار وصيّت كرده اگر بعداً راضى شود وصيّت وى صحيح خواهد بود. وصيّت بچهاى كه به هفت سال نرسيده صحيح نيست و وصيّت بچهاى كه به هفت سال رسيده در مقدار اندك در صورت بجا بودن صحيح است و بچهاى كه به ده سال رسيده مىتواند براى خويشاوندان نَسَبى خود تا مقدار يك سوم مال وصيّت كند به شرط آن كه وصيّت وى از نظر عقلا بجا و شايسته باشد؛ همچنين اگر نابالغ يا سفيه باشد، وصيّت وى اگر در نظر عقلا بجا است نافذ مىباشد.
[مسأله 2698]
مسأله 2698 كسى كه از روى عمد (1) مثلاً زخمى به خود زده يا سمّى خورده است (2) كه بواسطۀ آن، يقين يا گمان به مردن او پيدا مىشود (3) اگر وصيّت كند كه مقدارى از مال او را به مصرفى برسانند صحيح نيست (4)
(1) گلپايگانى ، صافى : به قصد خودكشى. .
(2) بهجت : كسى كه از روى عمد مثلاً زخمى به خود زده و همين طور بنا بر اظهر كسى كه سمّى خورده است. .
(3) اراكى : يقين يا گمان به مردن خود پيدا مىكند. .
تبريزى : زخمى به خود زده يا سمّى خورده كه قصد خودكشى داشته. .
(4) بهجت : و اگر بعد از اين عمل وصيّت كرد ولى نمرد، در نفوذ اين وصيّت تأمّل است و احتياط در تجديد وصيّت است و اگر تجديد نكرد، بايد در عمل به وصيّت بر طبق احتياطِ مناسب عمل شود.
فاضل : امّا اگر وصيّت در مورد نحوۀ دفن يا امور واجب ديگر باشد، وصيّت او صحيح و نافذ است.
زنجانى : مسأله كسى كه به قصد خودكشى، زخمى به خود بزند يا كار ديگرى انجام دهد؛