مسائل اختصاصى

بهجت : مسأله 2166 وصيّت به صرف كردن مالى در معصيت جايز نيست، پس وصيتى كه مشتمل بر كمك ظالم در ظلمش و فاسق در فسقش است باطل مى‌باشد، به شرط اينكه مقصود او منحصراً اين مصرف خاص بوده باشد وگرنه اصل وصيّت صحيح است، ولى در راههاى خير مصرف مى‌گردد و همچنين اگر مورد وصيّت مشترك بين حلال و حرام باشد، حمل بر حلال مى‌شود، مگر آن كه بدانيم كه در وصيّت قصد حرام نموده، كه در اين صورت صحيح نيست. و اگر وصيّت به چيزى كرد كه استفادۀ از آن غالباً در حرام است ولى بدانيم كه مقصود او منفعت حلال بوده است و اطمينان به مصرف در حلال باشد و عرفاً كمك به انجام معصيت نباشد، وصيّت صحيح است.

بهجت : مسأله 2167 مالى كه مورد وصيّت قرار مى‌گيرد، بايد قابليت تملّك داشته باشد؛ پس وصيّت به شراب يا سگ و خوك و امثال آنها باطل است، مگر آنكه مقصود او جهت حلالى، مثل وصيّت به شراب براى سركه كردن باشد.

بهجت : مسأله 2168 وصيّت نمودن به سكونت موقّت يا هميشگى در خانه‌اى صحيح است و همچنين است وصيّت به ميوۀ درختى، كه در اين صورت شامل ميوۀ موجود در حال وصيّت هم مى‌شود، مگر آنكه قرينه‌اى بر خروج آن از مورد وصيّت وجود داشته باشد.

[مسأله 2697]

مسأله 2697 كسى كه وصيّت مى‌كند بايد عاقل و بالغ باشد ولى بچۀ ده ساله‌اى كه خوب و بد را تميز مى‌دهد (1) اگر براى كار خوبى مثل ساختن مسجد و آب انبار و پل وصيّت كند صحيح مى‌باشد و از روى اختيار وصيّت كند (2) و نيز وصيت‌كننده بايد در حال بالغ شدن سفيه نباشد و حاكم شرع هم او را از تصرّف در اموالش جلوگيرى نكرده باشد.

(1) بهجت : اگر وصيّت او مثل افراد بالغ و عاقل باشد، بنا بر أظهر، وصيّت او صحيح است و نيز وصيت‌كننده بايد از روى اختيار وصيّت كند و كسى او را مجبور نكرده باشد و در غير اين صورت صحيح نيست. وصيّت شخص سفيه صحيح نيست مگر اين كه عقلايى باشد و مربوط به امور مالى نباشد كه بخواهد چيزى را مال كسى كند. و وصيّت كسى كه ورشكست شده، اگر وصيّت او مزاحمت با حقوق طلبكارهايش نداشته باشد، صحيح است.

مكارم : اگر براى كارهاى خير، مانند ساختن مسجد و مدرسه و بيمارستان، يا براى خويشاوندانِ خود؛ وصيتِ مناسب و معقولى كند صحيح است و نيز بايد وصيت‌كننده سفيه نباشد و حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش ممنوع نكرده باشد و از روى قصد و اختيار وصيّت كند، نه از روى اكراه و اجبار.

(2) اراكى : و نيز وصيت‌كننده بايد سفيه نباشد؛ يعنى مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكند.

گلپايگانى ، صافى : مسأله كسى كه وصيّت مى‌كند بايد عاقل باشد و از روى اختيار وصيّت كند و بايد سفيه نباشد، يعنى: مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف نكند ولى بالغ بودن شرط صحّت وصيّت نيست و همين قدر كه وصيت‌كننده ده سال داشته باشد و راههاى خير و كارهاى