گلپايگانى : مسأله كسى كه نمى‌تواند حرف بزند اگر با اشاره مقصود خود را بفهماند، براى هر كارى مى‌تواند وصيّت كند ولى كسى كه مى‌تواند حرف بزند بنا بر احتياط، اكتفا به اشاره يا نوشته نكند.

زنجانى : يا كتابت. .

خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، زنجانى : بلكه كسى هم كه مى‌تواند حرف بزند اگر با ( زنجانى : با كتابت يا) اشاره‌اى كه مقصودش را بفهماند، وصيّت كند صحيح است.

صافى : اگر چه صحت آن در صورتى كه مقصودش مثل كلامش از آن فهميده شود بعيد نيست.

فاضل : مسأله وصيّت لازم نيست مكتوب يا شفاهى باشد. لذا به هر صورت وصيّت كند و آن را به وصىّ بفهماند، حتّى اگر با اشاره باشد صحيح است و بايد طبق آن عمل شود.

مسأله اختصاصى

مكارم : مسأله 2325 علاوه بر وصيّت، تمام معاملات را مى‌توان به وسيلۀ نوشتن و امضا كردن مطابق آنچه امروز معمول است كه اسناد را با امضا تكميل مى‌كنند انجام داد، ولى در ازدواج و طلاق، اكتفا به نوشتن اشكال دارد.

[مسأله 2696]

مسأله 2696 اگر نوشته‌اى به امضاء يا مهر ميّت ببينند (1) چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشد كه براى وصيّت كردن نوشته (2) بايد مطابق آن عمل كنند (3)

(1) سيستانى : چنانچه قرائنى باشد كه ظهور در وصيّت داشته باشد بايد به آن عمل شود.

(2) زنجانى : معلوم باشد كه به آن وصيّت كرده. .

(3) خوئى ، تبريزى : بلكه اگر بدانند كه مقصودش وصيّت كردن نبوده و چيزهايى را نوشته است كه بعداً مطابق آن وصيّت كند، بعيد نيست كه براى وصيّت كافى باشد.

گلپايگانى : بنا بر احتياط لازم بايد تا مقدار ثلث مطابق آن عمل كنند. ولى نسبت به سهم صغير، اين احتياط، خلاف احتياط است، لكن بعد از بلوغ تا مقدار ثلث اين احتياط را ترك نكنند بلكه اگر بدانند مقصودش وصيّت كردن نبوده و چيزهايى را نوشته است كه بعداً مطابق آن وصيّت كند، احتياط واجب آن است كه به آن عمل نمايند و نسبت به سهم صغير احتياط مراعات شود.

صافى : چنانچه مقصود او را بفهماند و معلوم باشد كه براى آنكه وصيتش باشد نوشته، بايد به آن عمل كنند بلكه اگر بدانند مقصودش يادداشت و نوشتن چيزهايى بوده است براى اينكه بعداً مطابق آن وصيّت كند، بعيد نيست براى وصيّت كافى باشد.

مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسألۀ 2695

فاضل : مسأله اگر نوشته‌اى به امضا يا مهر ميّت پيدا شود و معلوم باشد كه مقصود او از نوشتن آن، وصيّت مى‌باشد بايد مطابق آن عمل شود.

بهجت : مسأله بنا بر أظهر انسان مى‌تواند وصيّت خود را به وسيلۀ نوشتن انجام دهد.