قرينه‌اى به كار ببرد كه مراد او را بفهماند، قسم صحيح است.4 شخص لال، اگر با اشاره قسم بخورد، قسم او صحيح است، ولى كسى كه مى‌تواند سخن بگويد قسم او با اشاره صحيح نيست.5 قسم به مقدّسات ديگر مثل قرآن و پيامبر و ائمّۀ اطهار عليهم السلام احكام قسم را ندارد. د: قسم در صورتى صحيح است كه انسان توانايى انجام آن را داشته باشد و اگر هنگام قسم خوردن بتواند آن كار را انجام دهد و هنگام عمل از انجام آن ناتوان شود يا براى او مشقّت داشته باشد، عمل به آن لازم نيست و قسم به هم مى‌خورد. كارى را كه عهد مى‌كند كه انجام دهد، نيز همين حكم را دارد، يعنى اگر هنگام عمل غير مقدور شود، لازم نيست آن را انجام دهد.

[مسأله 2672]

مسأله 2672 اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگيرى كند، يا شوهر از قسم خوردن زن جلوگيرى نمايد، قسم آنان صحيح نيست.

گلپايگانى ، صافى : مسأله اگر پدر آنچه را فرزند قسم خورده بجا بياورد، بگويد بجا نياورد و آنچه را قسم خورده بجا نياورد بگويد بجاآور، قسم او بى‌اثر مى‌شود.

بهجت : مسأله اگر پدر، فرزند را از قسم خوردن نهى كند و يا شوهر همسرش را از قسم خوردن نهى نمايد، قسم آنان صحيح نيست بلكه اگر پسر بدون اذن پدر و زن بدون اذن شوهر قسم بخورد، قسم آنان نيز منعقد نخواهد شد.

زنجانى : مسأله قسم فرزند بدون اجازۀ پدر و قسم زن بدون اجازۀ شوهر صحيح نيست، بنا بر اين اگر پدر يا شوهر از قسم خوردن، يا عمل به كارى كه به آن قسم خورده مى‌شود، قبل از قسم خوردن نهى كند، قسم صحيح نخواهد بود.

[مسأله 2673]

مسأله 2673 اگر فرزند بدون اجازۀ پدر و زن بدون اجازۀ شوهر قسم بخورد (1) قسم آنان بعيد نيست صحيح نباشد (2) لكن نبايد احتياط را ترك كنند.

(1) خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، نورى : پدر و شوهر مى‌توانند قسم آنان را به هم بزنند، ( خوئى ، تبريزى : بلكه ظاهر آن است كه قسم آنان بدون اجازۀ پدر يا شوهر، منعقد نمى‌شود و همچنين است حكم كنيز و بنده نسبت به مولايشان) .

(2) اراكى : بقيّه مسأله ذكر نشده.

مكارم : قسم آنان صحيح نمى‌باشد.

بهجت : رجوع كنيد به ذيل مسأله 2672

گلپايگانى ، صافى : مسأله اگر زن بدون اجازۀ شوهر قسم بخورد و شوهر كارى را كه زن قسم خورده بجا نياورد، بگويد بجاآور يا قسم خورده بجا آورد بگويد بجا نياور، قسم زن بى‌اثر مى‌شود.

زنجانى : مسأله اگر فرزند با اجازۀ پدر يا زن با اجازۀ شوهر قسم بخورد، بعداً پدر يا شوهر نمى‌تواند قسم فرزند يا زن را به هم بزند.