احكام قسم خوردن

[مسأله 2670]

مسأله 2670 اگر قسم بخورد كه كارى را انجام دهد يا ترك كند، مثلاً قسم بخورد كه روزه بگيرد، يا دود استعمال نكند (1) چنانچه عمداً مخالفت كند، بايد كفّاره بدهد (2) يعنى يك بنده آزاد كند، يا ده فقير را سير كند، يا آنان را بپوشاند (3) و اگر اينها را نتواند بايد سه روز، روزه بگيرد (4)

(1) بهجت : انسان مى‌تواند با قسم خوردن، انجام كارى را كه مطلوب شارع است و يا ترك كارى را كه نهى شده است، بر خود واجب كند. اگر قسم بخورد كارى را انجام دهد يا ترك كند، مثلاً قسم بخورد كه روزه بگيرد، يا سيگار نكشد. .

(2) سيستانى ، زنجانى : گناه كرده است، و بايد كفّاره بدهد. .

(3) گلپايگانى ، صافى : يك بنده آزاد كند، يا ده مسكين را اِطعام كند يا ده فقير را بپوشاند. .

(4) خوئى ، گلپايگانى ، صافى ، تبريزى ، سيستانى ، زنجانى : و بايد روزه پى‌درپى باشد.

مكارم : مسأله هر گاه عمداً با قسم خود مخالفت كند بايد كفّاره دهد؛ ده فقير را سير كند، يا بر آنها لباس بپوشاند، يا يك بنده را آزاد نمايد و اگر توانايى بر اينها نداشته باشد بايد سه روز روزه بگيرد.

فاضل : مسأله قسم دو نوع است: الف: قسم براى انجام يا ترك كارى در آينده. ب: قسم براى اثبات يا نفى چيزى. الف: اگر قسم بخورد كه كارى را انجام دهد يا ترك كند مثلاً قسم بخورد كه روزه بگيرد، يا دود استعمال نكند، چنانچه عمداً مخالفت كند، بايد كفّاره بدهد، يعنى يك بنده آزاد كند، يا ده فقير را سير كند، يا آنان را بپوشاند، و اگر اينها را نتواند بايد سه روز پى‌درپى، روزه بگيرد. ب: كسى كه براى اثبات يا نفى چيزى قسم مى‌خورد، اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مكروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ مى‌باشد ولى كفارۀ قسم را ندارد. ولى اگر براى اينكه خودش يا مسلمان ديگرى را از شر ظالمى نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشكال ندارد بلكه گاهى واجب مى‌شود امّا اگر بتواند توريه كند يعنى: موقع قسم خوردن طورى نيّت كند كه دروغ نشود بنا بر احتياط واجب بايد توريه نمايد؛ مثلاً اگر ظالمى بخواهد كسى را اذيت كند و از انسان بپرسد كه او را نديده‌اى؟ و انسان يك ساعت قبل او را ديده باشد، ولى بگويد او را نديده‌ام به اين قصد كه از پنج دقيقه پيش نديده‌ام.

[مسأله 2671]

مسأله 2671 قسم چند شرط دارد (1) : اوّل: كسى كه قسم مى‌خورد بايد بالغ و عاقل باشد