سيستانى : مسأله اگر ماهىاى كه در اصل خلقتش فلسدار باشد هر چند از جهت عارضى فلس از او جدا شده باشد زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد، پاك و خوردن آن حلال است. و چنانچه در آب بميرد پاك است ولى خوردن آن حرام مىباشد، هر چند با وسيلهاى مانند زهر بميرد مگر اين كه در تور ماهيگير در آب بميرد كه در اين صورت خوردنش حلال است و ماهى بىفلس را اگر چه زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد حرام است.
مكارم : مسأله ماهى حلال آن ماهى است كه فلس داشته باشد، خواه فلس آن كم باشد يا زياد، كوچك باشد يا درشت؛ حتّٰى ماهيانى كه فلس آنها سست است و در دام مىريزد، حلال است ولى فلسهاى ذرّهبينى و مانند آن، كه مردم به آن فلس نمىگويند، فايدهاى ندارد؛ اگر ماهى را زنده از آب بگيرند و بيرون آب جان دهد، پاك و حلال است، حتّٰى اگر در دامى كه در آب باشد بميرد، آن نيز حلال است.
[مسأله 2616]
مسأله 2616 اگر ماهى از آب بيرون بيفتد، يا موج آن را بيرون بيندازد، يا آب فرو رود (1) و ماهى در خشكى بماند (2) چنانچه پيش از آن كه بميرد، با دست يا به وسيلۀ ديگر كسى آن را بگيرد، بعد از جان دادن حلال است (3)
(1) بهجت : اگر ماهى بيرون از آب بيفتد، يا آب فرو رود. .
(2) مكارم : يا بر اثر جذر و مدّ دريا در خشكى بماند و بميرد، حرام است، ولى. .
(3) سيستانى : و اگر قبل از گرفتن بميرد، حرام است.
[مسأله 2617]
مسأله 2617 كسى كه ماهى را صيد مىكند، لازم نيست مسلمان باشد و در موقع گرفتن، نام خدا را ببرد (1) ولى مسلمان بايد بداند كه آن را زنده گرفته و در خارج آب مرده.
(1) گلپايگانى ، صافى : بقيّه مسأله ذكر نشده.
خوئى ، تبريزى : ولى مسلمان بايد گرفتن آن را ديده باشد يا از راه ديگرى يقين داشته باشد كه زنده از آب گرفته شده است.
بهجت : ولى مسلمان بايد بداند يا اطمينان داشته باشد كه آن را زنده گرفتهاند و در خارج آب مُرده است.
نورى : ولى مسلمان بايد بداند شرايطى كه براى حلال بودن در مسأله [2615]گفته شد دربارۀ آن مراعات شده است تا بتواند از آن استفاده كند.
مكارم : ولى بايد معلوم باشد آن را زنده از آب گرفته، يا بعد از افتادن در دام جان داده است.
سيستانى ، زنجانى : ولى ( سيستانى : مسلمان زنجانى : انسان) بايد ببيند يا از راه ديگرى اطمينان داشته باشد كه او را زنده از آب گرفته يا آن كه در تور او در آب مُرده است.
[مسأله 2618]
مسأله 2618 ماهى مردهاى كه معلوم نيست آن را زنده از آب گرفتهاند يا مرده (1) چنانچه در دست مسلمان باشد (2) ، حلال است و اگر در دست كافر باشد، اگر چه بگويد آن را زنده گرفتهام، حرام مىباشد (3) .
(1) زنجانى : چنانچه از ممالك غير اسلامى آورده باشند حرام است و اگر از بازار مسلمانان يا سرزمين اسلامى تهيّه شده يا از اين جاها به ممالك غير اسلامى منتقل شده باشد اشكال ندارد