[مسأله 2565]

مسأله 2565 اگر مالى پيدا كند (1) كه نشانه دارد و قيمت آن از 6/12 نخود نقرۀ سكه‌دار كمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضى است يا نه، نمى‌تواند بدون اجازۀ او بر دارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد، مى‌تواند به قصد اين كه ملك خودش شود بر دارد (2) و در اين صورت اگر تلف شود نبايد عوض آن را بدهد، بلكه اگر قصد ملك شدن هم نكرده و بدون تقصير او تلف شود، دادن عوض بر او واجب نيست.

(1) اراكى : اگر مالى را در غير حرم مكه پيدا كند. .

(2) اراكى : و احتياط واجب آن است كه هر وقت صاحبش پيدا شد، عوض آن را به او بدهد.

گلپايگانى ، صافى : و احتياط واجب آن است كه هر وقت صاحبش پيدا شد اگر عين مال باقى است، آن را به صاحبش رد كند و اگر عين از بين رفته، دادن عوض لازم نيست.

فاضل ، نورى : و احتياط واجب آن است كه هر وقت صاحبش پيدا شد اگر تلف نشده، خود مال را و در صورتى كه تلف شده، عوض آن را به او بدهد ( فاضل : و احتياط واجب آن است كه لقطۀ منطقه حرم مكّۀ معظّمه را هم برندارد) .

سيستانى : رجوع كنيد به ذيل مسألۀ 2566

خوئى ، تبريزى : مسأله اگر مالى را پيدا كند كه قيمت آن از يك درهم كمتر است چنانچه صاحب آن معلوم باشد، و انسان نداند راضى است يا نه، نمى‌تواند بدون اجازۀ او بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد مى‌تواند به قصد اين كه ملك خودش است، بردارد و واجب است ( تبريزى : احتياط واجب است) كه هر وقت صاحبش پيدا شد در صورتى كه تلف نشده خود مال را ( خوئى : و در صورتى كه تلف شده عوض آن را) به او بدهد.

مكارم : مسأله هر گاه مالى را كه پيدا كرده نشانه دارد ولى قيمت آن كمتر از يك درهم است (درهم عبارت است از 6/12 نخود نقرۀ سكه‌دار) چنانچه صاحب آن معلوم باشد نمى‌تواند بدون رضايت او آن را بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد مى‌تواند بردارد و تملك كند و از آن استفاده نمايد و در صورت تلف شدن لازم نيست عوض آن را بدهد، بلكه اگر قصد تملّك هم نكرده باشد و بدون تقصير او تلف شود، دادن عوض آن واجب نيست.

بهجت : مسأله اگر مالى را پيدا كند كه نشانه دارد و قيمت آن كمتر از يك درهم باشد و صاحب آن معلوم نباشد، مى‌تواند به قصد اين كه ملك خودش شود بردارد ولى اگر صاحب آن پيدا شد و آن را مطالبه كرد، در صورتى كه براى او مشقّت ندارد، بنا بر احتياط واجب بايد عين مال او را برگرداند و اگر تلف شده باشد بنا بر أظهر ضامن مثل يا قيمت آن نيست.

زنجانى : مسأله اگر مالى پيدا كند كه نشانه دارد و قيمت آن از يك درهم كمتر است چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضى است يا نه، نمى‌تواند بدون اجازه او بردارد، مگر برداشتن آن مال، احسان به مالك به شمار آيد، مثلاً در جايى كه مال در معرض از بين رفتن است، مى‌تواند آن را به قصد نگاهدارى براى مالك بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد مى‌تواند به قصد اين كه ملك خودش باشد بردارد.