قيمت آن از پيش از گوشواره ساختن كمتر شود، بايد تفاوت آن را بدهد (4)

. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه فاضل نيست

(1) مكارم : براى منظور خاصى بگويد.

(2) گلپايگانى : واجب نيست آن را به صورت اولش درآورد. [پايان مسأله]

سيستانى : اگر براى او هدفى در اين درخواست باشد واجب است غاصب آن را به صورت اوّلش درآورد. .

(3) مكارم ، صافى : بقيّه مسأله ذكر نشده.

(4) زنجانى : البتّه اگر كم شدن قيمت به جهت اختلاف قيمت بازار باشد (نه بخاطر پديد آمدن نقصى در خود آن گوشواره يا ويژگى‌هاى آن) پرداخت تفاوت قيمت لازم نيست.

[مسأله 2556]

مسأله 2556 اگر در زمينى كه غصب كرده، زراعت كند (1) يا درخت بنشاند، زراعت و درخت و ميوۀ آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمين راضى نباشد كه زراعت و درخت در زمين بماند، كسى كه غصب كرده بايد فوراً زراعت يا درخت خود را اگر چه ضرر نمايد از زمين بكند و نيز بايد اجارۀ زمين را در مدّتى كه زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمين بدهد و خرابيهايى را كه در زمين پيدا شده، درست كند مثلاً جاى درختها را پُر نمايد و اگر بواسطۀ اينها قيمت زمين از اولش كمتر شود، بايد تفاوت آن را هم بدهد (2) و نمى‌تواند صاحب زمين را مجبور كند كه زمين را به او بفروشد، يا اجاره دهد و نيز صاحب زمين نمى‌تواند او را مجبور كند كه درخت يا زراعت را به او بفروشد.

(1) فاضل : با بذر و نهال خود زراعت كند. .

(2) مكارم : هرگاه در زمينى كه غصب كرده زراعت كند يا درخت بنشاند، زراعت و درخت و ميوۀ آن مال غاصب است، ولى بايد اجارۀ زمين را در مدّتى كه زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمين بدهد و چنانچه در اثناء كار صاحب زمين راضى نباشد كه زراعت و درخت در آن زمين بماند غاصب بايد فوراً آن را بكند، هر چند باعث خسارت او شود و اگر نقصى در زمين پيدا شود بايد تفاوت قيمت را بدهد. .

[مسأله 2557]

مسأله 2557 اگر صاحب زمين راضى شود كه زراعت و درخت در زمين او بماند، كسى كه آن را غصب كرده، لازم نيست درخت و زراعت را بكند ولى بايد اجارۀ آن زمين را از وقتى كه غصب كرده تا وقتى كه صاحب زمين راضى شده بدهد.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه مكارم نيست

مسأله اختصاصى

بهجت : مسأله 2048 اگر در زمينى كه غصب كرده بدون اذن مالك چاهى حفر نمايد، پس اگر مالك به باقى بودن آن چاه راضى باشد، غاصب ضامن پر كردن آن نيست، و اگر راضى نباشد غاصب بايد آن چاه را پر كند، ولى تصرّف در پر كردن بايد به اذن مالك باشد، و اگر مالك بخواهد خود، چاه را پر كند مى‌تواند اجرت آن را از او بگيرد.

[مسأله 2558]

مسأله 2558 اگر چيزى را كه غصب كرده از بين برود، در صورتى كه مثل گاو و گوسفند باشد (1) كه قيمت اجزاى آن با هم فرق دارد مثلاً گوشت آن يك قيمت و پوست آن قيمت ديگر دارد (2) بايد قيمت آن را بدهد و چنانچه قيمت بازار آن فرق كرده باشد،