اگر چه زحمت داشته باشد، بايد جدا كند و به صاحبش برگرداند (2)
(1) مكارم : چنانچه جدا كردن آنها ممكن باشد بايد جدا كند و به صاحبش برگرداند، هر چند زحمت داشته باشد و اگر جاى دوردستى آن را قرار داده تمام مخارج رساندن آن مال به دست صاحبش بر عهدۀ غاصب است.
(2) زنجانى : مگر بداند كه صاحب آن به گونه ديگرى راضى است.
[مسأله 2553]
مسأله 2553 اگر ظرف طلا و نقره يا چيز ديگرى را كه نگاه داشتنش جايز است (1) غصب كند و خراب نمايد (2) بايد آن را با مزد ساختنش به صاحب آن بدهد (و در صورتى كه مزد ساختن كمتر از تفاوت ساخته و نساخته باشد، تفاوت قيمت را هم بايد بدهد (3) و چنانچه براى اين كه مزد ندهد، بگويد آن را مثل اوّلش مىسازم مالك مجبور نيست قبول نمايد و نيز مالك نمىتواند او را مجبور كند كه آن را مثل اوّلش بسازد.
(1) نورى : چيز ديگرى را كه ساختنش حرام و نگاه داشتنش جايز است. .
(2) گلپايگانى : اگر ظرف طلا و نقره يا چيز ديگرى را كه ساختنش حرام است غصب كند و خراب نمايد، لازم نيست مزد ساختن آن را به صاحبش بدهد ولى اگر مثلاً گوشوارهاى را كه غصب كرده خراب نمايد. .
خوئى ، تبريزى ، صافى : اگر شخصى مثلاً گوشوارهاى را كه غصب كرده خراب نمايد. .
(3) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: خوئى ، گلپايگانى ، تبريزى ، نورى و صافى نيست]
بهجت : رجوع كنيد به مسألۀ اختصاصى 2044، صفحۀ 546.
اراكى : مسأله اگر چيزى را كه ساختن و استعمال و نگهدارى آن حرام است غصب كند و خراب نمايد، لازم نيست تفاوت قيمت آن را به صاحبش بدهد ولى اگر مثلاً گوشوارهاى را كه غصب كرده خراب نمايد، بايد تفاوت قيمت آن را به صاحبش بدهد و چنانچه براى اين كه تفاوت را ندهد بگويد آن را مثل اوّلش مىسازم مالك مجبور نيست قبول نمايد، و نيز مالك نمىتواند او را مجبور كند كه آن را مثل اوّلش بسازد.
زنجانى : مسأله اگر چيزى را كه ساختن آن حرام است ولى نگاهداشتن آن حرام نيست غصب كند و آن را خراب كند بايد آن را به همراه تفاوت قيمتش به صاحبش باز گرداند؛ همچنين اگر مثلاً گوشواره را كه غصب كرده خراب نمايد چنانچه براى اين كه تفاوت قيمت ندهد، بگويد آن را مثل اوّلش مىسازم، مالك مجبور نيست قبول نمايد و نيز مالك نمىتواند او را مجبور كند كه آن را مثل اوّلش بسازد، مگر درست كردن آن مشقتى براى غاصب نداشته باشد كه مالك مىتواند غاصب را مجبور كند.
مكارم : مسأله اگر ظرف يا چيز ديگرى را كه غصب كرده خراب نمايد بايد آن را با تفاوت قيمتى كه حاصل شده به صاحبش بدهد و اگر براى اين كه تفاوت را ندهد بگويد: آن را مثل اولش مىسازم مالك مجبور نيست قبول كند و نيز مالك نمىتواند غاصب را مجبور كند كه آن را مثل اولش بسازد، فقط مىتواند تفاوت قيمت را بگيرد.