برگرداند و اگر به وكيل هم بازگرداند به منزلۀ اين است كه به خود صاحب بازگردانده است.

[مسأله 2549]

مسأله 2549 اگر از چيزى كه غصب كرده منفعتى به دست آيد مثلاً از گوسفندى كه غصب كرده، برّه‌اى پيدا شود (1) مال صاحب مال است و نيز كسى كه مثلاً خانه‌اى را غصب كرده، اگر چه در آن ننشيند، بايد اجارۀ آن را بدهد (2)

(1) مكارم : يا ميوه‌اى از باغ غصبى بدست آيد، تمام آن، ملك صاحب مال است، هر چند غاصب هم زحمت كشيده باشد و اگر كسى خانه‌اى را غصب كند بايد مال الاجارۀ آن را در مدّتى كه دست او بوده مطابق معمول بپردازد، هر چند از خانه استفاده نكرده باشد و همچنين اموال ديگر مانند اتومبيل و غير آن.

(2) زنجانى : مگر آن كه بر فرض غصب نكردن هم اجاره دادن آن خانه و استفاده در آن براى مالك مقدور نباشد كه در صورتى كه غاصب در آن ننشيند، لازم نيست اجاره آن را بدهد.

[مسأله 2550]

مسأله 2550 اگر از بچه (1) يا ديوانه چيزى را (2) غصب كند، بايد آن را به ولىّ او بدهد (3) و اگر از بين رفته، بايد عوض آن را بدهد (4)

(1) فاضل : اگر از دست بچه. .

(2) خوئى ، فاضل ، تبريزى ، سيستانى : كه مال آنها است. .

(3) مكارم : و اگر به دست آن بچه يا ديوانه دهد و از بين برود ضامن است.

(4) فاضل : و اگر به دست آن بچه يا ديوانه بدهد و از بين برود، ضامن است.

زنجانى : مسأله اگر از بچۀ نابالغ يا ديوانه يا سفيه چيزى را كه مال او است غصب كند، بايد آن را به ولىّ او بدهد و اگر آن را به ولىّ ندهد يا به دست آن بچه يا ديوانه يا سفيه بدهد و از بين برود، ضامن است.

[مسأله 2551]

مسأله 2551 هر گاه دو نفر با هم چيزى را غصب كنند، اگر چه هر يك به تنهايى مى‌توانسته‌اند آن را غصب نمايند، هر كدام آنان به نسبت استيلايى كه پيدا كرده ضامن آن است (1)

(1) خوئى ، گلپايگانى ، صافى ، بهجت ، تبريزى ، نورى : هر كدام آنان ضامن نصف آن است.

فاضل : ولى چنانچه هر كدام از آنان، استيلاى كامل بر آن چيز داشته باشد به طورى كه هر گونه تصرّفى بتواند در آن انجام دهد، در اين صورت بعيد نيست هر كدام ضامن همۀ آن چيز باشند.

سيستانى : مسأله هر گاه دو نفر با هم چيزى را غصب كنند چنانچه هر دو بر تمام آن چيز تسلّط داشته باشند، هر كدام از آنان ضامن آن چيز است اگر چه هر يك به تنهايى نمى‌توانسته آن را غصب نمايد.

زنجانى : هر كدام آنان به نسبت استيلايى كه پيدا كرده ضامن آن است و. .

مكارم : مسأله هرگاه دو يا چند نفر به اتفاق هم مالى را غصب كنند، هر كدام آنان ضامن قسمتى از آن مال است (اگر دو نفر باشند هر كدام نصف و اگر سه نفر باشند هر كدام ثلث آن را ضامن است) خواه به تنهايى مى‌توانسته آن را غصب كند يا نه.

[مسأله 2552]

مسأله 2552 اگر چيزى را كه غصب كرده با چيز ديگرى مخلوط كند (1) مثلاً گندمى را كه غصب كرده با جو مخلوط نمايد، چنانچه جدا كردن آنها ممكن است