[مسأله 1820]

مسأله 1820 اگر بدون فرو رفتن در دريا به وسيلۀ اسبابى جواهر بيرون آورد (1) (و بعد از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده (2) قيمت آن به 18 نخود طلا برسد (3) بنا بر احتياط، خمس آن واجب است (4) ولى اگر از روى آب دريا، يا از كنار دريا جواهر بگيرد، در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه اين كار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهايى يا با منفعت‌هاى ديگر زياد بيايد (5)

(1) مكارم : و يا از روى آب دريا و يا از كنار دريا بگيرند، چنانچه قيمت آن بعد از كم كردن مخارج به حدّ نصاب برسد احتياط واجب آن است خمس آن را بدهند.

(2) [عبارت «بعد از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده» در رساله آيت اللّٰه صافى نيست]

(3) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: خوئى ، سيستانى و تبريزى نيست]

(4) اراكى ، فاضل : بنا بر احتياط مستحبّ خمس آن را بدهد. .

(5) خوئى ، گلپايگانى ، صافى ، تبريزى ، سيستانى : در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه آنچه را به دست آورده به تنهايى يا با منافع ديگر كسب او از مخارج سالش زيادتر باشد.

فاضل : در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه از مخارج سالش زياد بيايد.

بهجت : مسأله اگر از روى آب دريا يا از كنار دريا جواهر بگيرد، در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه اين كار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهايى يا با منفعت ديگر زياد بيايد، و اگر بوسيلۀ اسبابى جواهر را بيرون آورد ملحق شدن آن، به صورتى كه خودش روى آب آمده باشد كه خمس ندارد، بى‌وجه نيست.

[مسأله 1821]

مسأله 1821 خمس ماهى و حيوانات ديگرى كه انسان بدون فرو رفتن در دريا مى‌گيرد در صورتى واجب است كه براى كسب بگيرد و به تنهايى (1) يا با منفعتهاى ديگر كسب او از مخارج سالش زيادتر باشد.

(1) خوئى ، سيستانى ، تبريزى : در صورتى واجب است كه به تنهايى. .

گلپايگانى : مسأله در ماهى و حيوانات ديگرى كه انسان با فرو رفتن و يا بدون فرو رفتن در دريا مى‌گيرد اگر به حدّ نصاب برسد احتياط لازم دادن خمس است بدون كم كردن مخارج سال و اگر به حدّ نصاب نرسد در صورتى كه صرف در مئونه سال نشود بنا بر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهند.

مكارم : مسأله ماهى و حيوانات ديگرى را كه از دريا مى‌گيرند خمس ندارد، ولى جزء در آمد كسب حساب مى‌شود كه اگر در آخر سال چيزى از آن يا قيمت آن اضافه بماند خمس دارد.

بهجت : مسأله خمس ماهى و حيوانات ديگرى كه بدون فرو رفتن در دريا صيد مى‌شوند در صورتى واجب است كه براى كسب، صيد كنند و به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر، از مخارج سالش زيادتر باشد.