بگويد آن زن شوهر داشته چنانچه شرعاً ثابت نشود كه زن شوهر داشته، نبايد حرف آن كس را قبول كرد.

سيستانى : كسى ادعا كند كه آن زن زن اوست، چنانچه شرعاً ثابت نشود كه گفتۀ آن كس صحيح است، نبايد حرف او را قبول كرد.

[مسأله 2458]

مسأله 2458 اگر زنى كه آزاد و مسلمان و عاقل است دخترى داشته باشد، تا هفت سال دختر تمام نشده پدر نمى‌تواند او را از مادرش جدا كند

. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه مكارم نيست

اراكى : مسأله پدر نمى‌تواند تا دو سال دختر يا پسر تمام نشده او را از مادرش جدا كند، بلكه بنا بر احتياط واجب دختر بچه را تا هفت سالگى نمى‌تواند از مادرش جدا كند.

گلپايگانى : مسأله تا هفت سالِ دختر تمام نشده پدر نمى‌تواند او را از مادرش جدا كند.

خوئى ، تبريزى : مسأله تا دو سالِ پسر يا دختر تمام نشده، پدر نمى‌تواند او را از مادرش جدا كند و أحوط و اولى آن است كه دختر را تا هفت سال از مادرش جدا نكند.

سيستانى : زيرا نگهدارى بچه حقّ مشترك پدر و مادر است و أحوط و أولى آن است كه بچه را تا هفت سال از مادرش جدا نكند.

صافى : و سزاوار و بلكه احتياط اين است كه تا هفت سال آنها تمام نشده آنها را از مادر جدا نكند و رعايت اين احتياط در مورد دختر مؤكد است.

فاضل : مسأله حفظ و پرورش نوزاد پسر تا دو سال و نوزاد دختر تا هفت سال حقّ مادر است به شرط اين كه عاقل و مسلمان و آزاد باشد و به ديگرى شوهر نكرده باشد و الاّ پدر مقدّم است ولى اگر پدر مرده باشد، مادر، هر چند شوهر كرده باشد بر جدّ و ديگران مقدّم است و اين ترتيب بنا بر احتياط واجب رعايت شود.

زنجانى : مسأله تا هفت سال قمرى پسر يا دختر تمام نشده، پدر نمى‌تواند او را از مادرش جدا كند ولى مادر بايد در نحوۀ تربيت و ادارۀ فرزند نظر پدر را رعايت كند، در دوران شيردهى، زن حقّ دارد فرزند خود را شير بدهد مگر آن كه كس ديگرى يافت شود كه حاضر باشد مجّانى يا با مزد كمترى بچه را شير دهد، در اين صورت پدر مى‌تواند بچه را از مادر جدا سازد، هر چند مستحبّ است كه چنين كارى را نكند و فرزند را در نزد مادر خود باقى بگذارد. در اين زمان هم رعايت نظر پدر در تربيت و ادارۀ فرزند بر مادر وى لازم است.

[مسأله 2459]

مسأله 2459 مستحبّ است در شوهر دادن دخترى كه بالغه است يعنى مكلّف شده (1) عجله كنند، حضرت صادق عليه السلام فرمودند (2) : «يكى از سعادتهاى مرد آن است كه دخترش در خانۀ او حيض نبيند»

. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) زنجانى : و به سنّى رسيده كه حيض ديدن وى متعارف است. .

(2) خوئى ، تبريزى ، زنجانى : از حضرت صادق عليه السلام روايت شده كه. .

مكارم : مسأله مستحبّ است در شوهر دادن دخترى كه به حدّ بلوغ رسيده تعجيل كنند،