سيستانى : مسأله اگر صاحب مال براى هميشه ديوانه يا بيهوش شود، وديعه باطل مى‌شود و امانتدار بايد فوراً امانت را به ولىّ او برساند يا او را از امانت آگاه سازد، در غير اين صورت اگر مال تلف شود، بايد عوض آن را بدهد؛ و اگر ديوانگى يا بيهوشى صاحب مال گاه گاهى است احتياط واجب اين است كه همين كار را بكند.

[مسأله 2339]

مسأله 2339 اگر صاحب مال بميرد، امانتدار بايد مال را به وارث او برساند يا به وارث او خبر دهد (1) و چنانچه مال را به وارث او ندهد (2) و از خبر دادن هم كوتاهى كند و مال تلف شود ضامن است، ولى اگر براى آن كه مى‌خواهد بفهمد كسى كه مى‌گويد من وارث ميتم، راست مى‌گويد يا نه، يا ميّت وارث ديگرى دارد يا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم كوتاهى كند (3) و مال تلف شود ضامن نيست (4)

(1) مكارم : كه آن را ببرد و چنانچه در اين كار كوتاهى كند ضامن است، ولى اگر براى آنكه مى‌خواهد وارث را بشناسد، يا بداند ميّت وارث ديگرى هم دارد يا نه، مال را ندهد و مال تلف شود ضامن نيست.

(2) اراكى : اگر صاحب مال بميرد، امانتدار بايد مال را به وارث يا ولىّ او برساند يا به آنان خبر دهد و چنانچه مال را به وارث يا ولىّ او ندهد. .

(3) فاضل : مال را ندهد و خبر هم ندهد ولى در حفظ آن كوتاهى نكند. .

نورى : مال را ندهد و عجالتاً خبر هم ندهد. .

(4) بهجت : بنا بر اقرب.

سيستانى : مسأله اگر صاحب مال بميرد، وديعه باطل مى‌شود؛ پس اگر مال متعلق حق ديگرى نباشد و به وارث او منتقل شود، بايد امانت دار مال را به وارث او برساند يا به وارث خبر دهد؛ در غير اين صورت اگر مال تلف شود، ضامن است؛ ولى اگر براى تحقيق از ورثه و انحصار آنها مال را نگهدارد و تلف شود، ضامن نيست.

زنجانى : مسأله اگر صاحب مال بميرد، امانتدار بايد مال را به وارث او يا ولىّ يا وكيل وارث برساند يا به آنان خبر دهد و چنانچه مال را به آنان نرساند و از خبر دادن هم كوتاهى كند و مال تلف شود ضامن است، و اگر در مورد امانت وصيتى شده باشد و براى آن وصىّ تعيين شده باشد، بايد مال را به وصىّ برساند يا به او خبر دهد، ولى اگر براى آن كه مى‌خواهد بفهمد كسى كه مى‌گويد من وارث ميتم يا وصىّ او هستم راست مى‌گويد يا نه، يا ميّت وارث ديگرى دارد يا نه، يا ميّت در مورد امانت وصيتى كرده و براى آن وصىّ تعيين كرده يا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم كوتاهى كند و مال تلف شود ضامن نيست.

[مسأله 2340]

مسأله 2340 اگر صاحب مال بميرد و چند وارث داشته باشد كسى كه امانت را قبول كرده بايد مال را به همۀ ورثه (1) بدهد، يا به كسى بدهد كه همۀ آنان گرفتن مال را به او واگذار كرده‌اند (2) پس اگر بدون اجازۀ ديگران تمام مال را به يكى از ورثه بدهد ضامن سهم ديگران است (3)

(1) اراكى : يا ولىّ آنان. .