سيستانى : لازم است آن مال را به ولىّ او برساند و چنانچه پيش از رساندن مال به آنان تلف شود، بايد عوض آن را بدهد، ولى اگر مال در معرض تلف باشد و گرفتن مال از بچه براى حفظ و رساندن آن به ولىّ باشد، اگر در نگهدارى يا رساندن آن كوتاهى نكند و تصرّف غير مجاز نيز نكند، ضامن نيست، و همچنين اگر امانتگذار ديوانه باشد.
مكارم : مسأله هرگاه از بچه يا ديوانه چيزى را بطور امانت قبول كند اگر آن چيز مال خود آن بچه يا ديوانه است بايد به ولىّ او برساند و نمىتواند به خود او بازگرداند و اگر مال شخص ديگرى است بايد به صاحبش بدهد و در هر حال اگر آن مال تلف شود بايد عوض آن را بدهد، ولى اگر كسى مالى را دست بچه يا ديوانهاى ببيند كه ممكن است از بين برود و آن را بگيرد و در نگهدارى آن كوتاهى نكند ضامن نيست.
زنجانى : مسأله اگر چيزى را بدون اذن صاحبش از بچه يا ديوانه به طور امانت قبول كند بايد آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چيز مال خود بچه يا ديوانه است و ولىّ او در امانت گذاشتن اجازه نداده باشد، لازم است آن مال را به ولىّ او برساند، و اگر آن مال تلف شود چه در رساندن مال به آنان كوتاهى كرده باشد يا كوتاهى نكرده باشد ضامن است و بايد عوض آن را بدهد، مگر آن كه از جهت ترس تلف شدن و از بين رفتن مال، آن را حفظ كرده باشد تا به صاحب يا ولىّ او رد كند و مال تلف شود كه در اين صورت ضامن نيست.
[مسأله 2330]
مسأله 2330 كسى كه نمىتواند امانت را نگهدارى نمايد، بنا بر احتياط واجب بايد قبول نكند (1) ولى اگر صاحب مال در نگهدارى آن عاجزتر باشد و كسى هم كه بهتر حفظ كند نباشد اين احتياط، واجب نيست
. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست
(1) اراكى : جايز نيست چيزى را به امانت قبول كند. [پايان مسأله]
گلپايگانى ، صافى : جايز نيست امانت را قبول كند مگر آن كه حال خود را به صاحب مال اظهار دارد. [پايان مسأله]
خوئى ، تبريزى : مسأله كسى كه نمىتواند امانت را نگهدارى نمايد، در صورتى كه امانتگذار ملتفت حال او نباشد بنا بر احتياط واجب بايد قبول نكند.
سيستانى : بايد قبول نكند و اگر قبول كرد و تلف شد، ضامن است.
زنجانى : نبايد قبول كند، مگر اين كه صاحب مال در نگهدارى آن از وى ناتوانتر بوده و كسى ديگر بهتر از امانت دار نتواند از مال نگهدارى كند.
مكارم : مسأله كسى كه توانائى نگهدارى امانت را ندارد نبايد آن را قبول كند، ولى اگر صاحب مال در نگهدارى آن عاجزتر باشد و كسى هم كه بهتر حفظ كند وجود نداشته باشد، قبول كردن آن مانعى ندارد.
[مسأله 2331]
مسأله 2331 اگر انسان به صاحب مال بفهماند كه براى نگهدارى مال او حاضر نيست؛ چنانچه او مال را بگذارد و برود و اين شخص مال را برندارد و آن مال تلف شود (1) كسى كه امانت را قبول نكرده ضامن نيست ولى احتياط مستحبّ آن است كه اگر ممكن باشد آن را نگهدارى نمايد (2)