حقوق بگير، كارمند يا كارگر است و با دستمزد خود اشيائى فراهم كرده كه مطابق شأن و مورد نياز است خمس ندارد و اگر چيزى تهيّه كرده كه زائد بر شأن او است يا جزء مئونه او محسوب نمى‌شود بايد خمس آن را بدهد و همچنين اگر چيزى تهيّه كرده كه مى‌داند پول آن را قبل از خريد يك سال داشته است بايد خمس آن را بدهد و اگر درآمد او از سرمايه‌اى تهيّه مى‌شده كه به آن خمس تعلق گرفته و پرداخت نشده مثلاً كارخانه‌اى داشته و خمس آن را نداده است بايد خمس تمام اموال خود را بدهد.

زنجانى : مسأله كسى كه از اوّل تكليف خمس نداده، اگر از منافع كسب، چيزى كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از بدست آوردن منفعت گذشته، بايد خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آن احتياج دارد بطور متعارف تهيّه كرده، پس اگر بداند در بين سالى كه در آن سال فايده برده آنها را خريده لازم نيست خمس آنها را بدهد. همچنين است اگر بعد از آن سال خريده ولى براى تهيّه آن لازم بوده فايده‌اى را كه برده كنار بگذارد؛ و اگر وضعيت مال وى مشخص نباشد بنا بر احتياط واجب بايد با حاكم شرع مصالحه كند.

مكارم : مسأله كسى كه از اوّل تكليف خمس نداده و درآمدهايى پيدا كرده و وسايلى براى زندگى خود خريده است و الآن متوجه وظيفه خمس شده و مى‌خواهد تكليف خود را دربارۀ آن ادا كند و زندگى خود را پاك نمايد اگر از منافع كسب، چيزى را كه به آن احتياج ندارد خريده و يك سال از خريد آن گذشته بايد خمس آن را بدهد و اگر اثاث خانه و چيزهاى ديگرى كه به آنها نياز دارد مطابق شأن خود خريده، پس اگر بداند در بين سالى كه در آن سال فايده برده آنها را خريده است لازم نيست خمس آن را بدهد و اگر نداند كه در بين سال يا بعد از تمام شدن سال بوده بنا بر احتياط واجب بايد با حاكم شرع يا نمايندۀ او مصالحه كند، يعنى تمام اموال مشكوك خود را حساب كرده و حاكم شرع بدهى او را از جهت خمس به مقدارى تخمين مى‌زند و با او مصالحه مى‌كند و با پرداخت آن تمام اموالش پاك مى‌شود.

مسائل اختصاصى

مكارم : مسأله 1514 قرضهايى كه بر ذمه انسان آمده خواه براى هزينه زندگى باشد يا خسارت و غرامت و يا غير اينها، مى‌تواند از درآمد سال آنها را ادا كند، ولى قرضهايى را كه به اقساط مى‌پردازد فقط قسطهايى را كه در آن سال بايد بپردازد جزء مخارج آن سال محسوب مى‌شود.

مكارم : مسأله 1522 لباسهاى متعدد و همچنين انگشتر و زيور آلات و وسايل مختلف زندگى، اگر همه آنها مورد نياز و در حد شأن او باشد و از درآمد همان سال تهيّه شده باشد خمس ندارد، ولى اگر زايد بر نياز و شأن باشد مقدار زيادى خمس دارد.

مكارم : مسأله 1523 پولى را كه خرج خريدن وسايل حرام مى‌كند (مانند انگشتر طلا براى مرد و وسايل لهو و لعب) خمس دارد.

مكارم : مسأله 1524 حقوق بازنشستگى و يا مبلغى كه به عنوان بازخريد كار داده مى‌شود جزء درآمد همان سال محسوب مى‌گردد و اگر چيزى تا آخر سال از آن باقى نماند