سيستانى : مسأله مالى را كه قرار مى‌گذارند، لازم نيست با ذكر تمام خصوصيات معين شود، بلكه اگر به طورى نزد عامل معلوم باشد، كه اقدام او براى انجام آن كار سفاهت محسوب نشود، كافى است، مثلاً اگر جاعل بگويد اين مال را هر مقدارى بيش از ده تومان فروختى زيادى آن براى تو باشد، جعاله صحيح است؛ و همچنين اگر بگويد هر كس اسب مرا پيدا كند نصف او را به او مى‌دهم يا ده من گندم به او مى‌دهم، جعاله نيز صحيح است.

نورى : مسأله مالى را كه قرار مى‌گذارند به عامل بدهند معتبر نيست كه مثل باب اجاره از همه جهت معين باشد، ولى بايد اين اندازه معين باشد كه بعداً موجب غرر و مشاجره ميان جاعل و عامل نشود مثلاً اگر بگويد هر كس كيف مرا كه محتوى پول بوده است و گم شده است پيدا كند يك چهارم آن پول را به او مى‌دهم، صحيح است.

مكارم : مسأله هر گاه مالى را معين كند و مثلاً بگويد هر كس اسب مرا پيدا كند اين گندم را به او مى‌دهم احتياط آن است كه مقدار و خصوصيات آن را كه در ارزش آن تأثير دارد معيّن كند و اگر مال را معيّن نكند و مثلاً بگويد كسى كه اسب را پيدا كند صد كيلو گندم به او مى‌دهم بايد خصوصيات گندم را كه در قيمت دخالت دارد معيّن نمايد، ولى اگر جاعل مزد معيّنى را براى اين كار قرار ندهد و بگويد هر كسى گم شده مرا پيدا كند پولى به او مى‌دهم يا مژدگانى دريافت خواهد كرد جعاله باطل است و چنانچه كسى آن عمل را انجام دهد بايد مزد او را به مقدارى كه كار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد، مگر اين كه ظاهر گفتار جاعل اين باشد كه مبلغ مورد نظر او كمتر از آن است، در اين صورت بايد همان را بدهد.

[مسأله 2222]

مسأله 2222 اگر جاعل مزد معينى براى كار قرار ندهد، مثلاً بگويد هر كس بچه مرا پيدا كند (1) پولى به او مى‌دهم (2) و مقدار آن را معين نكند (3) چنانچه كسى آن عمل را انجام دهد، بايد مزد او را به مقدارى كه كار او در نظر مردم ارزش دارد (4) بدهد.

(1) سيستانى : اگر مزد كار كاملاً مبهم باشد، مثلاً جاعل بگويد هر كس بچۀ مرا پيدا كند. .

(2) فاضل : پول يا مژدگانى به او مى‌دهم. .

(3) گلپايگانى ، صافى ، فاضل : جعاله صحيح نيست ولى. .

(4) بهجت : يعنى اجرة المثل پرداخت نمايد.

مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 2221.

زنجانى : مسأله اگر جاعل مزد معينى براى كار قرار ندهد، مثلاً به بنّا بگويد: اگر اتاق مرا تعمير كردى، پولى به تو مى‌دهم و مقدار آن را معين نكند، چنانچه بنّا آن كار را انجام دهد، جاعل بايد حد اقل مقدارى را كه در اين گونه جعاله‌ها داده مى‌شود بدهد.

[مسأله 2223]

مسأله 2223 اگر عامل (1) پيش از قرارداد، كار را انجام داده باشد يا بعد از قرار داد، به قصد اين كه پول نگيرد انجام دهد، حقّى به مزد ندارد.

(1) نورى : يا شخص ديگر. .

بهجت : مسأله اگر شخصى كارى را بدون جُعاله يا با جُعاله انجام دهد و قصد او اين باشد كه پولى نگيرد، مستحقّ اجرت نخواهد بود.