س 1677: اگر مستأجر هنگام تخليه مغازه حقّ مطالبه عوض سرقفلى را داشته باشد، ولى مالك بر خلاف آنچه كه عرفاً و قانوناً متداول است از پرداخت آن خوددارى كند، باقى ماندن مستأجر در آن ملك بدون رضايت مالك تا زمانى كه عوض سرقفلى را دريافت كند چه حكمى دارد؟ و بر فرض كه ماندن مستأجر در آن مكان جايز نباشد و غصب باشد، آيا درآمدى كه از آنجا بدست مى‌آيد شرعاً حلال است؟ ج: تا زمانى كه تخليه مغازه را مشروط به پرداخت عوض سرقفلى به مستأجر نكرده باشند، مجرّد استحقاق مطالبه عوض سرقفلى هنگام تخليه مغازه، براى جواز استمرار تصرّف در آن مكان بعد از پايان مدّت اجاره كافى نيست و به هر حال درآمد حاصل از كسب و كار در آن مغازه شرعاً حلال است.

س 1678: شخصى مغازه‌اى را به مبلغ معيّنى اجاره نموده و مبلغ ديگرى را هم به عنوان سرقفلى پرداخته است، سپس مالك شروع به زياد كردن اجاره آن نموده تا اينكه به دو برابر اجاره اوليه رسيده است و در حال حاضر مستأجر قصد دارد مغازه را با سرقفلى بيشترى در اختيار مستأجر ديگرى قرار دهد ولى مالك پانزده درصد سرقفلى را مطالبه مى‌كند و قصد افزايش اجاره ماهانه را تا ده برابر دارد در حالى كه اجازه مغازه‌هاى مجاور كمتر از آن مقدار است، آيا مالك شرعاً و قانوناً حقّ مطالبه درصد مذكور و اضافه كردن اجاره تا آن مقدار را دارد؟ ج: اگر سرقفلى مغازه متعلّق به مستأجر باشد و مجاز باشد آن را به هر كسى كه مى‌خواهد منتقل كند، مالك حقّ ندارد چيزى از آنچه را كه مستأجر به عنوان عوض سرقفلى مى‌گيرد از او مطالبه كند. ولى نسبت به مال الاجاره، تعيين مقدار آن بستگى به توافق مالك و مستأجر هنگام تجديد عقد اجاره دارد.

س 1679: اگر شخصى مغازه‌اى را اجاره كند و علاوه بر اجاره ماهانه مبلغى را به عنوان سر قفلى بپردازد و شرط نمايد كه موجر هنگام تخليه محلّ مبلغ سرقفلى را به قيمت فعلى آن بپردازد و الاّ مستأجر حقّ خواهد داشت كه سر قفلى آن مكان را به شخص ديگرى بفروشد و آنجا را براى او تخليه نمايد، آيا اين شرط صحيح است؟ و آيا واجب است موجر با پرداخت قيمت كنونى آن به مستأجر و يا با رضايت به واگذارى آن مكان به ديگرى، به آن شرط وفا كند؟ ج: اشتراط چنين شرطى در ضمن عقد اجاره اشكال ندارد و بر موجر واجب است كه به آن عمل كند و در صورتى كه راضى به خريد سرقفلى از مستأجر نشود، حقّ اعتراض به فروش آن به شخص ديگر و واگذارى مكان مزبور را به او ندارد.

س 1680: خانه‌اى را خريده‌ايم كه مغازه تجارى آن در اجاره شخص ديگرى است و مالك، سرقفلى آن را به مستأجر فروخته و مستأجر مزبور هم حقّ خود را به شخص ديگرى فروخته است، آيا در صورتى كه بعد از انقضاء مدّت اجاره از مستأجر اخير تقاضاى تخليه مغازه را بكنيم بايد عوض سرقفلى را ما به او بپردازيم يا مالك سابق و يا مستأجر قبلى كه پول سرقفلى را گرفته‌اند بايد آن را به او بپردازند؟ ج: بعد از آنكه مستأجر اخير به نحو شرعى مالك سرقفلى مغازه شد، كسى كه در حال حاضر مى‌خواهد آن را از او بخرد بايد قيمت سرقفلى را به او بپردازد.