چنانچه بيشتر از آن مقدار بار كند و آن حيوان بميرد يا معيوب شود ضامن است. و نيز اگر مقدار بار را معين نكرده باشند و بيشتر از معمول بار كند و حيوان تلف شود، يا معيوب گردد ضامن مى‌باشد (1)

اين مسأله، در رسالۀ آيات عظام: اراكى و مكارم نيست

(1) گلپايگانى ، خوئى ، تبريزى ، صافى : و در هر دو صورت، اجرت زيادى بار را بر حسب معمول نيز بايد بدهد.

بهجت : و در هر صورت اجرت استفادۀ بيش از آن را نيز بايد بر حسب معمول بپردازد.

فاضل : و اجرت مقدار زياده را هم بدهكار است.

سيستانى : مسأله اگر حيوانى يا وسيله‌اى را اجاره كند و معيّن نمايد كه چقدر بار بر آن بگذارد، چنانچه بيشتر از آن مقدار بار كند و آن حيوان يا وسيله، تلف يا معيوب شود، ضامن است؛ و همچنين است اگر مقدار بار را معين نكرده باشند ولى بيشتر از معمول بار كند و در هر دو صورت اجرت زيادى را بر حسب معمول نيز بايد بدهد.

[مسأله 2203]

مسأله 2203 اگر حيوانى را براى بردن بار شكستنى اجاره دهد چنانچه آن حيوان بلغزد، يا رم كند و بار را بشكند صاحب حيوان ضامن نيست. ولى اگر بواسطۀ زدن (1) و مانند آن (2) كارى كند كه حيوان زمين بخورد و بار را بشكند ضامن است.

اين مسأله، در رسالۀ آيات عظام: اراكى و بهجت نيست

(1) سيستانى : اگر بواسطۀ زدن به مقدار غير معمول. .

(2) مكارم : يا كوتاهى در هدايت حيوان از راه مورد اطمينان حيوان به زمين خورد و بار را بشكند ضامن است، همچنين در مورد چپ شدن اتومبيلها و تلف شدن بارها اگر تخلفات يا كوتاهى او، سبب تلف گردد ضامن است، امّا اگر اتومبيل سالم به علتى بعضى از قسمتهايش بشكند و چپ شود و بار تلف گردد ضامن نيست.

[مسأله 2204]

مسأله 2204 اگر كسى بچه‌اى را ختنه كند و ضررى به آن بچه برسد، يا بميرد چنانچه بيشتر از معمول بريده باشد (1) ضامن است و اگر بيشتر از معمول نبريده باشد ضامن نيست (2)

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه اراكى نيست

(1) بهجت : به طورى كه بگويند تعدّى كرده، ضامن است، ولى اگر بيشتر از معمول نبريده ضامن نيست، و اين در صورتى است كه به ولىّ بچه گفته باشد كه در صورت حدوث ضرر، او ضامن نيست.

(2) گلپايگانى ، صافى : اگر فقط به او رجوع شده باشد ضامن نيست و امّا اگر تشخيص ضرر داشتن يا ضرر نداشتن را هم به عهدۀ او گذاشته باشد جراح ضامن است.

فاضل : اگر متخصّص بوده و بيشتر از معمول نبريده باشد ضامن نيست، امّا اگر تشخيص ضرر داشتن يا ضرر نداشتن را هم به عهدۀ او گذاشته باشند جراح ضامن است.