(1) تبريزى : در تجارت و مانند آن. .

(2) نورى : از منافع بردارد.

تبريزى : از منافع كسر نمايد.

گلپايگانى ، صافى : مسأله اگر مقدارى از سرمايۀ يك رشتۀ كسب به [سبب]تلف يا ضرر در معامله بدون تقصير كم شود يا از بين برود و از باقى ماندۀ آن رشته، منافعى ببرد كه از خرج سالش زياد بيايد مى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه كم شده، از آن منافع بردارد ( صافى : ولى احتياط اين است كه از منافع بعد از كم شدن آن مقدار برندارد) .

خوئى : مسأله اگر مقدارى از سرمايه در تجارت و مانند آن از بين برود مى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه كم شده از منافع قبل از تلف آن مقدار [1]كسر نمايد.

مكارم : مسأله اگر چيزى از سرمايه به خاطر كسب و كار از بين برود به طورى كه جزء ضرر معامله حساب شود، مى‌تواند مقدار آن را از منافع بردارد، ولى اگر بواسطۀ حوادث ديگرى از بين برود (مانند سرقت و امثال آن) نمى‌تواند آن را از منافع كم كند، مگر اين كه با سرمايه باقيمانده نتواند كسبى كه سزاوار شأن اوست انجام دهد.

زنجانى : مسأله اگر مقدارى از سرمايه از بين برود و از باقيماندۀ آن منافعى ببرد كه از خرج سالش زياد بيايد، نمى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه كم شده از منافع بردارد ولى اگر با سرمايه‌اى كه براى او مانده، نتواند كسبى كند كه سزاوار شأن او باشد يا منافعى كه از آن پيدا مى‌شود، براى مخارج سال او كافى نباشد، مى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه كم شده از منافع كسر نمايد.

[مسأله 1785]

مسأله 1785 اگر غير از سرمايه چيز ديگرى از مالهاى او (1) از بين برود، (نمى‌تواند از منفعتى كه به دستش مى‌آيد آن چيز را تهيّه كند ولى (2) اگر درهمان سال به آن چيز احتياج داشته باشد، مى‌تواند در بين سال از منافع كسب (3) آن را تهيّه نمايد (4)

(1) مكارم : به خاطر شكستن و سوختن و سرقت و غير آن از بين برود، اگر در همان سال به آن احتياج دارد مى‌تواند آن را از منافع همان سال تهيّه كند.

(2) [قسمت داخل پرانتز در رسالۀ آيت اللّٰه سيستانى نيست]

(3) سيستانى : از منافعش. .

(4) زنجانى : همچنين اگر در سالهاى بعد، به آن چيز احتياج داشته باشد ولى اگر اكنون آن را تهيه نكند، نمى‌تواند در سالهاى آينده آن را تهيه كند.

[مسأله 1786]

مسأله 1786 اگر در اوّل سال براى مخارج خود قرض كند و پيش از تمام شدن سال منفعتى ببرد، مى‌تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت كسر نمايد.

خوئى ، زنجانى ، تبريزى ، سيستانى : رجوع كنيد به ذيل مسأله 1787

فاضل : رجوع كنيد به ذيل مسألۀ 1783

مسأله اختصاصى

فاضل : مسأله 1836 بطور كلّى قرض داشتن مانع تعلق خمس نمى‌شود؛ (1 مثلاً كسى كه يك ميليون تومان قرض دارد اگر سر سال خمس يك ميليون تومان درآمد مازاد داشته باشد بايد