از آن استفاده كند بلكه اگر در تمام طول سال نيز از آن استفاده نكند، ولى وجود آن كتاب براى مواقع ضرورى در كتابخانه لازم است، نياز محسوب مى‌شود) همچنين وسايلى مانند اسباب آتش‌نشانى در جاهايى كه بيم آتش‌سوزى است يا داروهاى ضرورى و كمكهاى اوليه در خانه جزء هزينه‌هاى زندگى محسوب مى‌شود و خمس ندارد هر چند اتفاقاً در تمام سال از آنها استفاده نشود.

[مسأله 1782]

مسأله 1782 اگر در يك سال منفعتى نبرد، نمى‌تواند (1) مخارج آن سال را از منفعتى كه در سال بعد مى‌برد كسر نمايد

. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) مكارم : بنا بر احتياط نمى‌تواند. .

[مسأله 1783]

مسأله 1783 اگر در اوّل سال منفعتى نبرد (1) و از سرمايه خرج كند و پيش از تمام شدن سال منفعتى به دستش آيد، مى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه برداشته، از منافع كسر كند (2)

(1) تبريزى : اگر از اوّل سال مشغول كسب بود ولى منفعت نبرد. .

(2) صافى : ولى احتياط مستحبّ اين است كه كسر ننمايد.

تبريزى : و همچنين مى‌تواند مصارف تجارت را كسر نمايد.

خوئى ، زنجانى : نمى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه برداشته از منافع كسر كند و فقط مئونۀ(مصارف) تجارت را مى‌تواند از او كسر كند.

فاضل : مسأله اگر در اوّل سال خمسى منفعتى بدست نياورند و از سرمايه خود خرج كنند يا قرض كنند و خرج كنند و بعد درآمدى كسب كنند مى‌توانند مقدارى را كه در اوّل سال صرف مئونه آنها شده از آن كسر كنند.

مسائل اختصاصى

بهجت : مسأله 1404 اجناس مغازه‌اى كه به عنوان سرمايه حساب شده و خمس آن پرداخت گرديده، اگر در رأسِ سالِ خمسى آينده به سبب گران شدن اجناس، قيمت آن بالا رفته باشد، ملاك در حساب سرمايه، قيمت فعلى آن است در صورتى كه فروش آن جنس به نرخ روز سودآور باشد.

مكارم : مسأله 1510 سرمايه‌اى كه مورد نياز است و با كمتر از آن زندگى او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمى‌شود خمس ندارد، يعنى مى‌تواند از درآمد همان سال و سالهاى بعد بردارد و جزء سرمايه كند، ولى اگر با پرداختن خمس آن، لطمه‌اى به كار او نمى‌خورد، بايد خمس آن را بدهد، خواه اين سرمايه سرمايۀ تجارت باشد يا زمين و آب و ملك براى زراعت، يا ابزار كار.

زنجانى : مسأله 1793 سرمايه‌اى كه مورد نياز انسان است و با كمتر از آن، زندگى او در حدّ آبرو و شؤونش اداره نمى‌شود خمس ندارد، يعنى مى‌تواند از درآمد خود برداشته و جزء سرمايه كند، ولى اگر با پرداختن خمس آن، مشكلى در ادارۀ زندگى او پديد نمى‌آيد بايد خمس آن را بدهد.

[مسأله 1784]

مسأله 1784 اگر مقدارى از سرمايه (1) از بين برود و از باقى ماندۀ آن منافعى ببرد كه از خرج سالش زياد بيايد، مى‌تواند مقدارى را كه از سرمايه كم شده، بردارد (2)

اين مسأله، در رسالۀ آيات عظام: فاضل و بهجت نيست