رطب رسيده يا نارس كه هنوز خرما نشده است بفروشد، اشكال ندارد؛ و اگر كسى يك عدد درخت خرما در خانۀ كس ديگر داشته باشد و رسيدن به آن براى او مشكل باشد، در صورتى كه مقدار آن را تخمين كنند و صاحب درخت آن را به صاحب خانه بفروشد و عوض آن را خرما قرار بدهد، اشكال ندارد.

[مسأله 2102]

مسأله 2102 فروختن خيار و بادمجان و سبزيها و مانند اينها كه سالى چند مرتبه چيده مى‌شود در صورتى كه ظاهر و نمايان شده باشد و معين كنند كه مشترى در سال چند دفعه آن را بچيند اشكال ندارد (1)

(1) سيستانى : در صورتى كه محصول آن ظاهر و نمايان شده باشد و معيّن كنند كه مشترى چند چين آن را مى‌خرد، اشكال ندارد، ولى اگر محصول آن ظاهر و نمايان نشده باشد، فروختن آن اشكال دارد.

[مسأله 2103]

مسأله 2103 اگر خوشۀ گندم و جو را بعد از آن كه دانه بسته (1) به چيز ديگرى غير گندم و جو (2) بفروشند اشكال ندارد.

(1) زنجانى : و از آفت رسته. .

(2) خوئى ، تبريزى : كه از خودش حاصل مى‌شود. .

سيستانى : مسأله اگر خوشۀ گندم را بعد از آن كه دانه بسته، به گندمى كه از خودش حاصل مى‌آيد يا از خوشۀ ديگرى بفروشند، معامله صحيح نيست.

مكارم : مسأله خريد و فروش خوشۀ گندم و جو بعد از آن كه دانۀ آن بسته شده است اشكال ندارد، امّا فروختن آن به گندم و جو مشكل است، همچنين خود زراعت را مى‌توان قبل از ظاهر شدن خوشه‌ها خريدارى كرد، خواه شرط كند باقى بماند تا برسد، يا فقط از علف آن استفاده كند.

مسأله اختصاصى

بهجت : مسأله 1644 انسان مى‌تواند از ميوۀ درختى كه در مسير عبور عمومى است، حتّٰى اگر مالك مشخّص داشته باشد، بخورد، ولى نبايد موجب اِفساد يا از بين رفتن درخت و ميوه شود، و بنا بر أحوط بايد چيزى از ميوه را با خود نبرد.

نقد و نسيه

[مسأله 2104]

مسأله 2104 اگر جنسى را نقد بفروشند، خريدار و فروشنده، بعد از معامله مى‌توانند جنس و پول را از يكديگر مطالبه نموده و تحويل بگيرند (1) و تحويل دادن خانه و زمين و مانند اينها به اين است كه آن را در اختيار خريدار بگذارند كه بتواند در آن تصرّف كند و تحويل دادن فرش و لباس و مانند اينها به اين است كه آن را طورى در اختيار خريدار بگذارند كه اگر بخواهد آن را بجاى ديگر ببرد فروشنده جلوگيرى نكند.

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) سيستانى : و تحويل دادن در منقول مانند فرش و لباس و غير منقول مانند خانه و زمين به اين است كه دست از آن چيز بردارد و طورى آن را در اختيار طرف قرار دهد كه چنانچه بخواهد، بتواند در آن تصرّف كند؛ و اين معنى به اختلاف موارد مختلف مى‌باشد.

زنجانى : و تحويل دادن اشياء غير منقول همچون خانه و زمين و اشياء منقول همچون