بايد چيزى از حاصل زمين مانند سبزيها را با آن بفروشند، يا ميوۀ بيشتر از يك سال را بفروشند.

گلپايگانى ، صافى : مسأله اگر بخواهند ميوه‌اى را كه بر درخت است، پيش از آن كه دانه ببندد و گُلش بريزد بفروشند، بايد او را به تبع چيزى از حاصل زمين مانند سبزيها بفروشند و همچنين است حكم بنا بر احتياط لازم اگر ميوۀ بيش از يك سال را بفروشند، بلى اگر با مشترى شرط كنند كه ميوه را پيش از دانه بستن بچيند، بدون ضميمه، معامله صحيح است.

خوئى : مسأله فروختن ميوه‌اى را كه بر درخت است، پيش از آن كه دانه ببندد و گُلش بريزد نيز جايز است [1]و بهتر آن است كه چيزى را از حاصل زمين مانند سبزيها با آن بفروشند، يا با مشترى شرط كنند كه ميوه را پيش از دانه بستن بچيند، يا ميوۀ بيشتر از يك سال را به او بفروشند.

زنجانى : مسأله اگر بخواهند ميوه‌اى را كه بر درخت است، پيش از آن كه دانه ببندد و گُلش بريزد (بطورى كه در مسأله پيش ذكر شد) بفروشند، بايد چيزى از حاصل زمين مانند سبزيها را با آن بفروشند.

[مسأله 2101]

مسأله 2101 اگر خرمايى را كه زرد يا سرخ شده، بر درخت بفروشند اشكال ندارد (1) ولى نبايد (2) عوض آن را خرما بگيرند (3)

(1) خوئى ، تبريزى : ولى ( تبريزى : بنا بر احتياط) عوض آن را از خرماى آن درخت قرار ندهند امّا اگر كسى يك درخت خرما در خانه يا باغ كس ديگر داشته باشد، در صورتى كه مقدار آن را تخمين كنند و صاحب درخت آن را به صاحب خانه يا باغ بفروشد و عوض آن را خرماى همان درخت قرار بدهند اشكال ندارد.

(2) بهجت : بنا بر أظهر نبايد. .

(3) گلپايگانى ، صافى ، بهجت ، نورى : امّا اگر كسى يك درخت خرما در خانه يا باغ كسى ديگر داشته باشد، در صورتى كه مقدار آن را تخمين كنند و صاحب درخت آن را به صاحب خانه يا باغ بفروشد و عوض آن را از خرماى غير از آن درخت بگيرد ( بهجت ، نورى : عوض آن خرما بگيرد) چنانچه خرمايى را كه مى‌گيرد كمتر يا زيادتر از مقدارى كه تخمين زده‌اند نباشد اشكال ندارد.

زنجانى : نبايد عوض آن را از خرما، چه از آن درخت و چه از درخت ديگر قرار دهند.

مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 2099.

فاضل : مسأله اگر خرمايى را كه زرد يا سرخ شده، بر درخت، به چيزى غير از خرما بفروشند، اشكال ندارد.

سيستانى : مسأله اگر ميوۀ درخت خرما را بر درخت بفروشند، چه رسيده باشد و چه نارس، اشكال ندارد، ولى عوض آن را از خرما، چه از آن درخت و چه از غير آن قرار ندهند؛ ولى اگر آن را با