مهمتر است انجام دهد. .

اراكى ، گلپايگانى : مجبور نشود كار حرامى را انجام دهد. .

(5) گلپايگانى : پس اگر مثلاً مجبور باشد از راه غصبى برود و راه ديگرى هم نباشد نبايد حجّ برود. .

سيستانى : ولى اگر در اين حال به حجّ برود، گرچه گناه كرده، امّا حجّش صحيح است. .

زنجانى : سوم: به واسطۀ رفتن به حجّ مجبور نشود كه كار حرامى را (كه اهميتش در شرع به اندازۀ حجّ يا بيشتر از حجّ است) انجام دهد يا عمل واجبى را (كه به اندازۀ حجّ يا مهمتر از حجّ است) ترك نمايد؛ بلى در صورتى كه عمل واجب را ترك نموده يا عمل حرام را مرتكب شود با داشتن شرايط ديگر حجّ بر او واجب مى‌باشد. .

(6) فاضل : و نيز مالى كه بتواند بليط سفر يا وسيلۀ سفر را تهيّه كند داشته باشد. [پايان مورد اوّل]

(7) گلپايگانى ، خوئى ، صافى ، تبريزى ، سيستانى ، زنجانى : اوّل: آن كه توشۀ راه و مركب سوارى ( سيستانى : در صورت احتياج به آن) يا مالى كه بتواند آنها را تهيّه كند داشته باشد. .

(8) سيستانى : بدون مشقّت زياد بتواند مكّه رود و حجّ را بجا آورد. و اين شرط، در وجوب مباشرت حجّ معتبر است و كسى كه توانايى مالى دارد ولى قدرت بدنى مباشرت ندارد، يا مباشرت براى او حرجى است و اميد بهبودى ندارد، بايد نايب بگيرد. .

بهجت : دوم: داشتن توانايى جسمى، جهت انجام اعمال حجّ. .

زنجانى : دوم: توانايى بدنى داشته باشد، يعنى از نظر شرايط جسمى توانائى آن را داشته باشد كه مكّه رود و حجّ را بجا آورد. .

(9) زنجانى : مالى را كه بردن آن مشقّت شديد براى او ايجاد مى‌كند ببرند. .

فاضل : اگر راه بسته است يا انسان بترسد كه در راه جان او از بين برود. .

(10) خوئى ، گلپايگانى ، صافى و تبريزى : اگر چه دورتر باشد، بايد از آن راه برود. .

سيستانى : اگر چه دورتر باشد، بايد از آن راه برود مگر آن كه آن راه آنقدر دورتر و غير معمولى باشد كه بگويند راه حجّ بسته است. .

زنجانى : در صورتى كه مشقّت شديد نداشته باشد، حجّ بر او واجب مى‌گردد. .

(11) سيستانى : چهارم: تمكّن از ساير جهات داشته باشد، كه به قدر. .

(12) بهجت : چهارم: داشتن وقتِ كافى براى رسيدن به مكه و انجام اعمال حجّ. .

زنجانى : چهارم: به مقدار بجا آوردن حجّ وقت داشته باشد. .

(13) سيستانى : يا ترك انفاق بر آنان، براى او حرجى است، داشته باشد. [پايان مورد پنجم] (14) بهجت : پنجم: داشتن مخارج عائله تا برگشت، هر چند واجب النفقۀ او نباشند ولى مردم تأمين مخارج آنها را لازم بدانند. .

زنجانى : پنجم: انجام حجّ موجب اختلال در تأمين اقتصادى زندگى خود يا كسانى كه شرعاً يا عرفاً خرجى آنها بر او واجب است، نگردد. .

(15) سيستانى : يعنى اين طور نباشد كه بواسطۀ مخارج حجّ پس از برگشتن مجبور شود به زحمت زندگى كند.