مكارم : مسأله 1720 در زكات فطره خوراك شخصى خود انسان ملاك نيست، بلكه خوراك معمولى اهل شهر و يا محلّ ملاك است، بنا بر اين كسى كه هميشه برنج مىخورد مىتواند زكات فطره را از گندم بدهد.
مكارم : مسأله 1721 در زكات فطره مىتوان بجاى جنس، پول داد، مثلاً حساب مىكند قيمت يك من گندم چه اندازه است؛ پول آن را به همين عنوان به فقير مىدهد، ولى بايد توجّه داشت ملاك، قيمت خردهفروشى در بازار آزاد است نه قيمت عمدهفروشى و نرخ رسمى و به تعبير ديگر بايد پولى بدهد كه فقير اگر بخواهد بتواند با آن همان جنس را از بازار بخرد.
[مسأله 2026]
مسأله 2026 گندم يا چيز ديگرى را كه براى فطره مىدهد، بايد به جنس ديگر يا خاك مخلوط نباشد (1) يا اگر مخلوط است چيزى كه مخلوط شده به قدرى كم باشد كه قابل اعتنا نباشد و اگر بيش از اين مقدار باشد در صورتى صحيح است كه خالص آن به يك صاع برسد ولى اگر مثلاً يك صاع گندم به چندين مَن خاك مخلوط باشد كه خالص كردن آن خرج يا كار بيشتر از متعارف دارد، دادن آن كافى نيست.
(1) گلپايگانى ، خوئى ، تبريزى ، صافى : و چنانچه مخلوط باشد اگر خالص آن به يك صاع كه تقريباً سه كيلو است برسد، يا آنچه مخلوط شده به قدرى كم باشد كه قابل اعتنا نباشد اشكال ندارد.
سيستانى : و چنانچه مخلوط باشد، اگر خالص آن به يك صاع برسد و بدون جدا كردن قابل استفاده باشد، يا جدا كردن آن زحمت فوقالعاده نداشته باشد، يا آنچه مخلوط شده بقدرى كم باشد كه قابل اعتنا نباشد، اشكال ندارد.
زنجانى : ولى مقدارى خاك و مانند آن كه معمولاً همراه گندم مىباشد مانعى ندارد و اگر بيش از مقدار متعارف به چيزى كه خالص كردن آن نياز به خرج و كار زائد داشته باشد مخلوط باشد، كفايت نمىكند.
فاضل : بايد خالص باشد و عرفاً با چيز ديگرى مثل خاك مخلوط نباشد و اگر مقدارى خاك يا چيز ديگر داشته باشد ولى عرف آن را خالص بشمارد اشكالى ندارد و در اين فرض بهتر است به مقدارى بدهد كه خالص آن يك صاع باشد.
مكارم : بايد مخلوط با خاك و اشياء ديگر نباشد، مگر اين كه به قدرى كم باشد كه به حساب نيايد. [پايان مسأله]
[مسأله 2027]
مسأله 2027 اگر فطره را از چيز معيوب بدهد كافى نيست (1)
(1) خوئى ، تبريزى ، سيستانى : بنا بر احتياط واجب.
نورى : ولى اگر جايى باشد كه خوراك غالب آنان معيوب است اشكال ندارد.
مكارم : مسأله زكات فطره را از جنس معيوب نمىتوان داد، ولى اگر جايى باشد كه آن جنس خوراك غالب آنها محسوب مىشود اشكال ندارد.
[مسأله 2028]
مسأله 2028 كسى كه فطرۀ چند نفر را مىدهد، لازم نيست همه را از يك جنس بدهد و اگر مثلاً فطرۀ بعضى را گندم و فطرۀ بعض ديگر را جو بدهد كافى است (1)