(1) مكارم : و مستحبّ است اهل علم و فضل را اگر نيازى داشته باشند بر غير آنها مقدم بشمارد. [پايان مسأله]

سيستانى : مسأله مستحبّ است در دادن زكات فطره، خويشان و همسايگان فقير خود را بر ديگران مقدّم دارد، و سزاوار است كه اهل علم و دين و فضل را بر ديگران نيز مقدم دارد.

[مسأله 2022]

مسأله 2022 اگر انسان به خيال اين كه كسى فقير است به او فطره بدهد و بعد بفهمد فقير نبوده چنانچه مالى را كه به او داده از بين نرفته باشد، مى‌تواند پس بگيرد (1) و به مستحقّ بدهد و اگر نتواند بگيرد، بايد از مال خودش فطره را (2) بدهد و اگر از بين رفته باشد، در صورتى كه گيرندۀ فطره مى‌دانسته (يا احتمال مى‌داده (3)) آنچه را گرفته فطره است، بايد عوض آن را بدهد و الاّ، دادن عوض بر او واجب نيست و انسان بايد دوباره فطره را بدهد (4)

اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) گلپايگانى ، خوئى ، تبريزى ، صافى ، سيستانى : بايد پس بگيرد. .

(2) سيستانى : عوض فطره را. .

(3) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: گلپايگانى ، خوئى ، اراكى ، سيستانى ، تبريزى و صافى نيست]

(4) سيستانى : بايد عوض فطره را بدهد.

فاضل : مسأله اگر با اعتقاد اين كه كسى فقير است به او فطره بدهد و بعد معلوم شود فقير نبوده، يا از روى ندانستن مسأله به كسى كه فقير نيست فطره بدهد، چنانچه مالى را كه به او داده از بين نرفته باشد مى‌تواند پس بگيرد و به مستحقّ بدهد و اگر از بين رفته هرگاه كسى كه آن چيز را گرفته مى‌دانسته يا احتمال مى‌داده كه فطره است بايد عوض آن را بدهد تا به مستحقّ برسانند، ولى اگر به غير عنوان فطره داده نمى‌تواند چيزى از او بگيرد و چنانچه در تشخيص مستحقّ كوتاهى نكرده باشد مثلاً بيّنۀ شرعيه گواهى بر فقر او داده باشد لازم نيست دوباره از مال خود فطره بپردازد.

مكارم : مسأله هرگاه به گمان اين كه كسى فقير است به او فطره دهند و بعد معلوم شود فقير نبوده، مى‌تواند آن مال را پس بگيرد و به مستحقّ بدهد و اگر پس نگيرد بايد از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بين رفته باشد، در صورتى كه گيرندۀ فطره مى‌دانسته آنچه را گرفته زكات فطره است، بايد عوض آن را بدهد و در غير اين صورت عوض بر او واجب نيست و اگر دهندۀ فطره در تحقيق حال فقير كوتاهى نكرده باشد بر او هم چيزى نيست.

زنجانى : مسأله اگر انسان به خيال اين كه كسى از مصارف زكات فطره مثلاً فقير است به او فطره بدهد و بعد بفهمد كه از مصارف زكات فطره نبوده، مثلاً فقير نمى‌باشد، در مسأله همان تفصيلاتى است كه در مسأله [1936]درباره زكات اموال گفته شد.

[مسأله 2023]

مسأله 2023 اگر كسى بگويد فقيرم، نمى‌شود به او فطره داد مگر آن كه اطمينان پيدا كند (يا از ظاهر حالش گمان پيدا شود (1) كه فقير است يا انسان بداند كه قبلاً فقير بوده است (2)

. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(1) [قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: نورى و فاضل نيست]