سيستانى : خمس مقدارى كه بالا رفته، بنا بر احتياط بر او واجب است. [پايان مسأله]

تبريزى : خمس مقدارى كه آخر سال بالا رفته بود و مى‌توانست آن را به آن قيمت بفروشد بر او واجب است.

فاضل ، مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 1768)

[مسأله 1770]

مسأله 1770 اگر غير مال التّجاره مالى داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد مثلاً به او بخشيده‌اند چنانچه قيمتش بالا رود اگر چه آن را بفروشد مقدارى كه بر قيمتش اضافه شده، خمس ندارد. ولى اگر درختى كه خريده نموّ كند و بزرگ شود و يا گوسفندى كه خريده چاق شود، در صورتى كه مقصود او از نگهدارى آنها اين بوده كه از زيادتى عين آن سود ببرد، بايد خمس آنچه زياد شده بدهد

. اين مسأله، در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

اراكى : مسأله اگر غير مال التّجاره مالى داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد، چنانچه قيمتش بالا رود، مقدارى كه بر قيمتش اضافه شده، خمس ندارد ولى اگر آن را بفروشد خمس مقدارى كه بر قيمتش افزوده شده بايد بپردازد ولى اگر درختى كه خريده نموّ كند و بزرگ شود، و يا گوسفندى كه خريده چاق شود، در صورتى كه مقصود او از نگهدارى آنها اين بوده كه از عين آن سود ببرد بايد خمس آنچه زياد شده بدهد.

گلپايگانى ، صافى : مسأله اگر غير مال التّجاره مالى داشته باشد كه خمسش را داده، يا خمس ندارد چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد مقدارى كه بر قيمتش اضافه شده ربح سال فروش محسوب مى‌شود كه اگر از مخارج سالش زيادتر بيايد بايد خمس آن را بدهد.

خوئى : مسأله اگر غير مال التّجاره مالى داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد، مثلاً چيزى را براى مئونه‌اش خريده باشد چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد، خمس مقدارى را كه بر قيمتش اضافه شده بايد بدهد. و همچنين اگر مثلاً درختى را كه خريده ميوه بياورد، يا گوسفند چاق شود در صورتى كه مقصود او از نگهدارى آنها اين بوده كه منفعتى از آن ببرد، بايد خمس آنچه زياد شده بدهد، بلكه اگر مقصودش منفعت بردن هم نبوده بايد خمس آن را بدهد. [1]

مكارم : مسأله هرگاه غير مال التّجاره مالى دارد كه خمس آن را داده يا اصلاً خمس ندارد (مانند ارث) چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد بايد خمس اضافه قيمت را بدهد، همچنين اگر گوسفندى را كه خمسش را داده چاق شود بايد خمس آنچه زياد شده بعد از فروش بدهد.

فاضل : مسأله اگر غير مال التجاره مالى داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد چنانچه قيمتش بالا رود و آن را بفروشد مقدارى كه بر قيمتش اضافه شده خمس ندارد.

اگر چيزى را با پول مخمس خريده تا از منافع آن استفاده كند مثلاً درختى خريده تا ميوه آن را بفروشد يا گاو خريده تا شير آن را بفروشد ميوه و نماى آن جزء درآمد سال او محسوب مى‌شود كه اگر تا آخر سال خمسى صرف مئونه نشده بايد تخميس شود.