از ماههاى سه‌گانۀ حجّ (شوال، ذيقعده و ذيحجّه) باشد در اين صورت زكات واجب است و حجّ واجب نمى‌شود، مگر آن كه با بقيۀ مال، مستطيع براى حجّ باشد.

بهجت : مسأله 1478 كسى كه زكات يا خمس يا واجبات ماليۀ ديگرى كه به عين مال تعلّق مى‌گيرد و هم كفّاره يا قرض و مانند آن كه به عين مال تعلّق نمى‌گيرد بدهكار است، اگر بميرد و اموالش براى اداى همۀ آنها كافى نباشد، اداى زكات و خمس و واجبات مالى كه به عين مال تعلّق مى‌گيرد، مقدّم است.

بهجت : مسأله 1479 كسى كه حجّ و زكات بر عهده دارد، اگر بميرد و مالش براى هر دو كافى نباشد، چنانچه مالى كه متعلق زكات است باقى باشد اَداى زكات مقدّم است، وگرنه مالش بين حجّ و زكات تقسيم مى‌شود، و اين در صورتى است كه سهم حجّ براى كمترين مراتب حجّ كافى باشد، و اگر كافى نباشد احتمال دارد بين اداى زكات و انجام حجّ مخيّر باشند، اگر چه احتياط واجب در اختيار نمودن حجّ است، خصوصاً اگر با انجام حجّ مقدارى مال براى زكات باقى بماند.

بهجت : مسأله 1480 غير از گندم، جو، خرما و كشمش، در چيزهايى كه از زمين مى‌رويد و با پيمانه يا وزن معامله مى‌شود و از چيزهايى نيست كه مثل سبزيجات زود فاسد شود، زكات مستحبّ است و نصاب اين گونه چيزها همان «سيصد من تبريز» است.

بهجت : مسأله 1481 اگر چند نفر در مالى شريك باشند، كسى كه سهمش به مقدار نصاب رسيده زكات بر او واجب است، و همچنين اگر كسى در چند جا مالى داشته باشد در صورتى كه مجموع آنها به حدّ نصاب برسد، زكات بر او واجب مى‌شود.

بهجت : مسأله 1482 دادنِ زكاتِ مال التّجاره، يعنى مالى كه انسان آن را سرمايۀ كسب قرار مى‌دهد با شرايطى مستحبّ است، كه از جمله اين شرايط، رسيدن آن به حدّ نصاب طلا يا نقره در تمام سال است، پس اگر مدّتى از حدّ نصاب كمتر شود، زكات استحبابى ندارد.

زكات گندم و جو و خرما و كشمش

[مسأله 1864]

مسأله 1864 زكات گندم و جو و خرما و كشمش وقتى واجب مى‌شود كه به مقدار نصاب برسند و نصاب آنها 288 من تبريز و 45 مثقال كم است (1) كه «207/847» كيلوگرم مى‌شود (2)

(1) گلپايگانى : بقيّه مسأله ذكر نشده.

(2) خوئى ، تبريزى : تقريباً «847 كيلوگرم» مى‌شود.

فاضل ، مكارم : حدود «847 كيلوگرم» برآورد شده است ( مكارم : كمى كمتر از سه خروار) .

سيستانى : نصاب آنها سيصد صاع است كه به گفتۀ عده‌اى تقريباً «847 كيلوگرم» مى‌شود.

صافى : تقريباً بنا بر آنچه بعضى حساب كرده‌اند «885 كيلوگرم» مى‌شود.

بهجت : نصاب آنها حدود «288 من تبريز» است، كه آن را «847 كيلوگرم» يا «94/8491 كيلوگرم» (به حساب دقيق‌تر) برآورد كرده‌اند، ولى رعايت «847 كيلوگرم» موافق با احتياط است.

زنجانى : مسأله زكات گندم و جو و خرما و كشمش وقتى واجب مى‌شود كه به مقدار