دانه بستن آنها است. .

بهجت : بنا بر أظهر و أحوط زكات گندم و جو وقتى واجب مى‌شود كه دانۀ آنها سفت و محكم شود. .

(2) اراكى : زكات كشمش وقتى واجب مى‌شود كه دانه‌هاى آن غوره شده باشد. .

خوئى ، تبريزى ، سيستانى : زكات كشمش وقتى واجب مى‌شود كه انگور مى‌باشد. .

فاضل : زكات كشمش وقتى واجب مى‌شود كه انگور صدق كند. .

زنجانى : زكات كشمش وقتى واجب مى‌شود كه به آن انگور گفته شود. .

مكارم : زكات انگور و (كشمش) موقعى است كه ميوه برسد و به آن انگور گويند. .

بهجت : زكات كشمش وقتى واجب مى‌شود كه به صورت غوره است. .

(3) اراكى : زكات خرما وقتى واجب مى‌شود كه سرخ يا زرد شده باشد. .

گلپايگانى ، صافى : موقعى هم كه رنگ خرما زرد يا سرخ شد بنا بر احتياط زكات آن واجب مى‌شود و اگر اتفاقاً ملاحظه موقعى كه به آنها گندم و جو و انگور و خرما گويند موافق با نفع فقرا باشد احتياط واجب ملاحظۀ صرفۀ فقراء است مثل آن كه كسى مالك گندم يا جو شود بعد از بسته شدن دانه‌هاى آنها و پيش از آن كه به آنها گندم و جو بگويند كه در چنين صورتى احتياط واجب آن است كه زكات آن را مالك دوم نيز بدهد. .

زنجانى : موقعى هم كه رنگ خرما زرد يا سرخ شد، زكات آن واجب مى‌شود. .

خوئى ، سيستانى ، تبريزى : زكات خرما وقتى واجب مى‌شود كه عرب به آن تمر گويد. .

مكارم : [زكات]خرما زمانى است كه خرما برسد و قابل خوردن شود. .

بهجت : خرما هم موقعى كه شروع به زرد يا قرمز شدن كند، زكات آن واجب مى‌شود. .

فاضل : زكات خرما موقعى واجب مى‌شود كه به آن خرما گفته شود. .

(4) مكارم : مگر اين كه بخواهند آن را به صورت تر مصرف كنند كه بايد زكات آن را بدهند به شرط اين كه خشك شدۀ آن به حدّ نصاب برسد.

گلپايگانى ، صافى : در خرما و كشمش موقعى است كه انگور كشمش، و رطب تمر شده باشد.

فاضل : در خرما و كشمش موقعى است كه انگور، خشك شده، كشمش شود و رطب تمر شده باشد.

بهجت : در خرما موقع چيدن و در كشمش هنگامى است كه خشك شده باشد.

زنجانى : در خرما موقعى است كه در لغت عرب به آن تمر مى‌گويند، و در كشمش موقعى است كه انگور خشك شده و به آن كشمش گفته شود.

سيستانى : وقت ملاحظه نصاب، وقت خشكيدن آنها است، و وقت وجوب پرداخت زكات در گندم و جو موقع خرمن و جدا كردن كاه آنها است و در خرما و كشمش موقع چيدن آنها است كه اگر از اين وقت بدون عذر و با بودن مستحقّ تأخير بيفتد و تلف شود، مالك ضامن است.

[مسأله 1859]

مسأله 1859 اگر موقع واجب شدن زكات گندم و جو و كشمش و خرما كه در مسألۀ پيش گفته شد، صاحب آنها بالغ باشد (1) ، بايد زكات آنها را بدهد.