باشد مثل شراب و زنا، يا به جهتى حرام شده باشد، مثل (2) نزديكى كردن با عيال خود در حال حيض، بنا بر احتياط (3) كفاره جمع بر او واجب مى‌شود يعنى بايد يك بنده آزاد كند (4) و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير كند، يا به هر كدام آنها يك مد كه تقريباً ده سير است گندم يا جو يا نان و مانند اينها بدهد (5) . و چنانچه هر سه برايش ممكن نباشد، هر كدام آنها كه ممكن است بايد انجام دهد (6) .

(1) زنجانى: چنانچه آن مفطر، جماع حرام يا خوردن و آشاميدن حرام باشد. .

(2) گلپايگانى، تبريزى، صافى: مثل خوردن غذاى حلالى كه براى انسان ضرر دارد (صافى: ضرر معتنىٰ بهى دارد) و. .

خوئى، سيستانى: مثل خوردن غذاى حلالى كه براى انسان ضرر كلى دارد و. .

زنجانى: مثل خوردن غذاى حلالى كه براى انسان ضررى دارد كه موجب فساد بدن مى‌شود و. .

(3) فاضل، مكارم: بنا بر احتياط واجب. .

[عبارت «بنا بر احتياط» در رساله آيات عظام: اراكى، گلپايگانى، صافى و زنجانى نيست]

(4) سيستانى: يك كفاره كافى است ولى احتياط مستحب آن است كه كفارۀ جمع بدهد يعنى يك بنده آزاد كند. .

(5) سيستانى، بهجت: يك مد گندم يا جو يا نان و مانند اينها بدهد. .

زنجانى، فاضل: يك مُد طعام بدهد. .

(6) زنجانى: و اگر آن چيز حرام غير از جماع و خوردن و آشاميدن باشد كفّاره تخييرى، به تفصيلى كه در مسأله [(1660)]گذشت بر او واجب مى‌شود و احتياط مستحب آن است كه كفّاره جمع بدهد.

[مسأله 1666 اگر روزه دار دروغى را به خدا و پيغمبر ص نسبت دهد]

مسأله 1666 اگر روزه دار دروغى را به خدا و پيغمبر صلى اللّٰه عليه و آله و سلم نسبت دهد (1) كفارۀ جمع كه تفصيل آن در مسألۀ پيش گفته شد بنا بر احتياط بر او واجب مى‌شود (2) .

(1) خوئى، تبريزى: عمداً نسبت دهد.

. اين مسأله در رسالۀ آيت اللّٰه بهجت نيست

(2) اراكى: كفاره جمع كه تفصيل آن در مسأله پيش گفته شد بر او واجب مى‌شود.

گلپايگانى: اگر چه روزۀ خود را به چيز حرامى باطل كرده، ولى كفارۀ جمع كه تفصيل آن در مسأله پيش گفته شد بر او واجب نمى‌شود.

فاضل: كه بنا بر احتياط واجب يك كفاره بر او لازم است نه كفارۀ جمع.

مكارم: يك كفاره كافى است و كفاره جمع لازم نيست.

صافى: بنا بر احتياط كفارۀ جمع كه تفصيل آن در مسألۀ پيش گفته شد بر او لازم مى‌شود.

سيستانى: مسأله اگر روزه دار، دروغى را به خدا و پيغمبر صلى اللّٰه عليه و آله و سلم عمداً نسبت دهد، كفّاره ندارد ولى احتياط مستحب آن است كه كفّاره بدهد.

زنجانى: مسأله اگر روزه دار عمداً دروغى را به خدا يا پيغمبر صلى اللّٰه عليه و آله و سلم يا امام عليهم السلام نسبت دهد بنا بر احتياط، كفارۀ تخييرى بر او واجب مى‌شود.