(3) اراكى: ولى اگر اطمينان ندارد احتياط واجب است كه مواظبت كند.

خوئى، سيستانى: و اگر گمان مى‌كرده كه به حلق نمى‌رسد، بهتر آن است كه آن روزه را قضا كند.

تبريزى: و هم چنين اگر گمان مى‌كرده كه به حلق نمى‌رسد.

زنجانى: و اگر احتمال عقلايى مى‌داده كه به حلق مى‌رساند، بنا بر احتياط مستحب آن روزه باطل مى‌باشد و اگر غبار و مانند آن به نحوى فرو رود كه خوردن صدق مى‌كند و آن را هم احتمال مى‌داده، چنانچه تمام كردن روزه لازم باشد، بنا بر احتياط آن را تمام نموده و چنانچه قضاى آن در صورت بطلان لازم است بنا بر احتياط آن را قضا هم بنمايد.

مكارم: مسأله در جايى كه احتمال مى‌دهد غبار يا دود به حلق برسد بايد احتياط كند، ولى اگر يقين يا گمان داشته باشد به حلق نمى‌رسد، روزه‌اش صحيح است.

[مسأله 1607 اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند]

مسأله 1607 اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند، يا بى‌اختيار غبار و مانند آن به حلق او برسد (1) روزه‌اش باطل نمى‌شود (2) و چنانچه ممكن است بايد آن را بيرون آورد.

(1) فاضل: اشكال ندارد. [پايان مسأله]

(2) خوئى، تبريزى، سيستانى، مكارم، بهجت: بقيه مسأله ذكر نشده.

اراكى، زنجانى: مسأله اگر فراموش كند كه روزه است و (زنجانى: عمداً يا در اثر عدم مواظبت) يا بى‌اختيار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه‌اش باطل نمى‌شود.

6 فرو بردن سر در آب

[مسأله 1608 اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد]

مسأله 1608 اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقى بدن او از آب بيرون باشد، بنا بر احتياط واجب بايد قضاى آن روزه را بگيرد (1) . ولى اگر تمام بدن را آب بگيرد و مقدارى از سر بيرون باشد، روزه باطل نمى‌شود (2) .

(1) خوئى، بهجت: روزه‌اش (بهجت: بنا بر أقوى) باطل مى‌شود. .

گلپايگانى، صافى، فاضل: بنا بر احتياط واجب ( تبريزى: بنا بر احتياط) روزه‌اش باطل مى‌شود. .

(2) بهجت: و هم چنين در حالى كه مانع و حائل غليظى دور سر را فرا گرفته و يا سر به چيزى آغشته شده كه مانع از رسيدن آب به آن باشد، فرو بردن تمام سر در آب، بنا بر اظهر روزه را باطل نمى‌كند.

مكارم: مسأله روزه دار بنا بر احتياط واجب تمام سر را عمداً در آب فرو نبرد حتى اگر بقيۀ بدن بيرون از آب باشد، اما اگر تمام بدن و قسمتى از سر زير آب برود ولى مقدارى از سر بيرون باشد روزه باطل نمى‌شود.

زنجانى: مسأله بر روزه دار حرام است كه عمداً تمام سر را در آب فرو برد، اگر چه باقى