است كه مجرىٰ را از بول پاك مى‌كند يعنى اگر آب مشكوكى بعد از آن خارج شود، پاك است و وضو را هم باطل نمى‌كند، امّا اگر استبراء نكرده بايد وضو را اعاده كند و محلّ را بشويد. فائدۀ استبراء از منى اين است كه اگر رطوبت مشكوكى از او خارج شود و نداند منى است يا يكى از آبهاى پاك، غسل ندارد، و اگر استبراء نكند و احتمال دهد ذرّات منى در مجرىٰ باقى بوده و همراه بول يا رطوبت ديگرى خارج شده بايد دوباره غسل كند.

[مسأله 74 اگر انسان شك كند استبراء كرده يا نه]

مسأله 74 اگر انسان شك كند استبراء كرده يا نه، (1) و رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند پاك است يا نه، نجس مى‌باشد. و چنانچه وضو گرفته باشد باطل مى‌شود، ولى اگر شك كند استبرائى كه كرده درست بوده يا نه، و رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند پاك است يا نه، پاك مى‌باشد؛ وضو را هم باطل نمى‌كند.

(1) مكارم: بايد از رطوبتهاى مشكوك اجتناب كند امّا اگر استبراء كرده ولى نمى‌داند درست بوده يا نه، اعتناء به شك نمى‌كند. [پايان مسأله]

زنجانى: مسأله اگر رطوبتى از انسان بيرون بيايد كه نداند پاك است يا نه، چنانچه استبراء نكرده باشد يا شك كند كه استبراء كرده يا نه، آن رطوبت نجس مى‌باشد، و چنانچه وضو گرفته باشد باطل مى‌شود، ولى اگر شك كند كه استبرائى كه كرده درست بوده يا نه، در صورتى كه مسأله را مى‌دانسته و احتمال مى‌دهد كه در هنگام استبراء به شرائط صحّت آن توجه داشته، رطوبت خارج شده پاك مى‌باشد و وضو را هم باطل نمى‌كند و در غير اين صورت، نجس بوده و وضو را هم باطل مى‌كند.

[مسأله 75 كسى كه استبراء نكرده است ]

مسأله 75 كسى كه استبراء نكرده اگر به واسطۀ آن كه مدتى از بول كردن او گذشته، يقين كند (1) بول در مجرىٰ نمانده است (2) و رطوبتى ببيند و شك كند پاك است يا نه، آن رطوبت پاك مى‌باشد، وضو را هم باطل نمى‌كند

. اين مسأله در رسالۀ آيت اللّٰه مكارم نيست

(1) گلپايگانى، صافى: يا اطمينان حاصل كند. .

سيستانى: اطمينان كند. .

(2) زنجانى: كسى كه استبراء نكرده يا شك كند كه استبراء كرده يا نه، اگر به جهتى، مانند آن كه مدتى از بول كردن او گذشته، يقين كند از آن بول، در مجرى نمانده است. .

[مسأله 76 اگر انسان بعد از بول استبراء كند]

مسأله 76 اگر انسان بعد از بول استبراء كند و وضو بگيرد، چنانچه بعد از وضو رطوبتى ببيند كه بداند يا بول است يا منى (1) ، واجب است احتياطاً غسل كند، وضو هم بگيرد (2) . ولى اگر وضو نگرفته باشد فقط گرفتن وضو كافى است.

(1) زنجانى: نداند بول است يا منى. .

(2) تبريزى: لازم است وضو بگيرد و بنا بر احتياط مستحبّ غسل كند. .

[مسأله 77 براى زن استبراء از بول نيست]

مسأله 77 براى زن استبراء از بول نيست و اگر رطوبتى ببيند و شك كند پاك است يا نه، (1) پاك مى‌باشد، وضو و غسل او را هم باطل نمى‌كند.

(1) خوئى، تبريزى، سيستانى: شك كند بول است يا نه. .